Đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích là một trong những đoạn thơ nổi tiếng của Truyện Kiều, tác phẩm kiệt tác của Nguyễn Du. Trong đoạn trích này, Thúy Kiều bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích sau khi bị Mã Giam Sinh lừa gạt và Tú Bà mắng nhiếc. Nàng phải sống trong cảnh cô đơn, buồn tủi, nỗi nhớ người thân da diết và tấm lòng thủy chung, hiếu thảo vị tha.

Trong 8 câu thơ cuối của đoạn trích, Nguyễn Du đã phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật Kiều một cách sâu sắc và tinh tế. Có thể chia thành hai phần:

• Phần 1: Từ câu 1 đến câu 4, Kiều nhìn ra cửa sổ và thấy những cảnh vật quen thuộc của quê hương, như cát vàng, bụi hồng, sân Lai, gốc tử… Những hình ảnh này làm nàng nhớ lại quá khứ hạnh phúc bên gia đình và người yêu. Nàng cũng mong chờ một ngày được gặp lại họ. Tâm trạng của nàng lúc này là buồn bã, thương nhớ và hy vọng.
• Phần 2: Từ câu 5 đến câu 8, Kiều nhìn ra biển và thấy những cảnh vật biến động, như hoa trôi, nước sa, gió cuốn, sóng đập… Những hình ảnh này làm nàng nhận thức được hiện tại khắc nghiệt và tương lai bất định của mình. Nàng không biết mình sẽ đi về đâu, số phận sẽ ra sao. Tâm trạng của nàng lúc này là đau khổ, bất an và tuyệt vọng.

Như vậy, qua 8 câu thơ cuối của đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích, Nguyễn Du đã khắc họa được sự chuyển biến của tâm trạng nhân vật Kiều từ buồn bã sang đau khổ, từ hy vọng sang tuyệt vọng. Đây là một trong những đoạn thơ có giá trị nghệ thuật cao trong Truyện Kiều.