Bài thơ nói về ngườ mẹ ốm ăn không ngon, ngủ không yên nhận được nhiều tình cảm yêu thương của xóm làng. Điều đó có nghĩa là mẹ đã sống tử tế, đối xử tốt với mọi người, nên khi ốm đau mẹ được hàng xóm hỏi thăm, cho trứng, cam. Những món quà tuy nhỏ bé, nhưng chứa đựng cả tấm lòng, tình nghĩa xóm giềng. Còn bác sĩ thì tận tình khám bệnh cho thuốc. Từ khi mẹ ốm tác giả miêu tả mọi thứ trở nên vô nghĩa, buồn hiu.
Tình yêu bao la vô bờ bến của người mẹ dành cho con, vì con mà lưng còng, hao gầy, đôi mắt nhiều nếp nhăn. Những hình ảnh chân thực ấy hiện lên khiến độc giả không khỏi thương xót, ngậm ngùi, bồi hồi. Tình mẹ dành cho con thật to lớn, vì lo cho con mà cuộc đời mẹ vất vả trăm bề. Những lúc con phạm hay không nghe lời, mẹ vẫn hiền hòa bao dung, vị tha, nhân hậu bỏ qua và tha thứ hết tất cả mọi lỗi lầm. Đó chính là tấm lòng mẹ dành con không gì có thể sánh bằng hay đo lường được.
Rồi khi mẹ ốm, con nghĩ đến công lao chăm lo của mẹ dành cho con nên con chăm sóc, hiếu thảo với mẹ. Đó chính là bổn phận, trách nhiệm của con cái đối với mẹ đã sinh thành, nuôi dưỡng con lớn khôn. Tất cả tình yêu thương ấy đều được tác giả tái hiện thông qua bài thơ sâu sắc, giàu tính nhân văn.
Tình cảm thương yêu của đứa con dành cho mẹ thật xúc động, nghẹn ngào, đáng được ca ngợi. Tác giả miêu tả những chi tiết, hình ảnh vô cùng chân thực, gần gũi, giản dị mà ấm áp tình yêu thương. Qua bài thơ, Trần Đăng Khoa khuyên nhủ những người con hãy yêu thương mẹ khi còn có thể, hãy sống là đứa con hiếu thảo đối với đấng sinh thành. Cả cuộc đời mẹ tần tảo, vất vả, hy sinh vì con cái mà chưa một lần nghĩ đến bản thân.
Tác giả muốn giáo dục những ai đang là con, hãy là đứa con hiếu thảo, làm tròn bổn phận, trách nhiệm làm con, biết kính trên nhường dưới, biết những phép tắc cơ bản. Hãy sống tử tế, đối xử chân thành với mọi người như mẹ đã đối xử tốt với xóm làng.
Những hình ảnh, chi tiết trong bài thơ giúp ta có cái nhìn chân thực, sâu rộng, mở mang tầm nhìn về tình yêu thương của người mẹ dành con, tấm lòng hiếu thảo của con cái dành cho mẹ khiến bao người đọc bài thơ cũng không khỏi xúc động.
Tác giả sáng tác bài này với mong muốn củng cố tinh thần yêu thương của con cái dành cho mẹ, tình yêu thương đó được nuôi nấng, dạy dỗ, giáo dục từ nhỏ đến lớn lên, hình thành nên tính cách tốt, sống có đạo đức, biết điều hay lẽ phải.