Mỗi khi được giúp đỡ, bạn sẽ làm gì để đáp lại? Khi mắc lỗi sai, bạn sẽ hành động gì để người khác biết được bạn đã nhận ra lỗi lầm của mình? Những hành động nào sẽ nói lên phẩm chất đạo đức, nói lên văn hoá ứng xử của bạn? Đó là lời cảm ơn, lời xin lỗi. Nói lời cảm ơn, xin lỗi có vẻ là điều dễ dàng, nhưng không phải ai cũng có thể làm được điều đó. Văn hoá cảm ơn, xin lỗi là một nét văn hoá cần thiết trong cuộc sống.

"Cảm ơn" là câu nói thể hiện sự biết ơn, lòng kính trọng, quý mến của mình dành cho những người đã sẵn lòng giúp đỡ ta những lúc ta khó khăn. Hoặc đơn giản hơn, lời cảm ơn đó được nói lên để cảm tạ sự tử tế, sự chân thành mà người khác dành đến cho mình. Lời cảm ơn có thể dành cho mọi người, cho tất cả những ai mà ta quý mến thương yêu. Còn lời "xin lỗi" là lời bày tỏ sự nuối tiếc, sự hối hận của bản thân ta, là sự thừa nhận sai lầm của ta khi ta mắc sai lầm. Một lời xin lỗi nhẹ nhàng có thể xua tan đi cơn nóng giận, có thể giúp con người hiểu về nhau hơn.

Cảm ơn và xin lời là một nét văn hoá vô cùng quan trọng của một con người. Bởi lẽ nó là thước đo, là nguyên tắc đạo đức, là sự phản ánh học vấn, giao dục, trình độ giao tiếp, tư duy của mỗi con người. Tuy chỉ là một câu nói đơn giản, thế nhưng, nó lại chứa đựng cả một sức mạnh to lớn. Lời cảm ơn khi ta được giúp đỡ, lời xin lỗi khi ta vô tình làm sai, tất cả những điều đó sẽ giúp gắn kết mọi người trong cộng đồng, xã hội, giúp chúng ta thấu hiểu nhau, đồng cảm với nhau trong cuộc sống.

Nói lời cảm ơn cha mẹ vì đã sinh ra ta trong cuộc đời, cảm ơn thầy cô vì đã dìu dắt ta, cho ta nguồn tri thức, cảm ơn những người đã giúp đỡ ta khi khó khăn, cảm ơn những thế hệ cha anh đã hy sinh xương máu để gìn giữ non sông vẹn toàn, ... Nói lời xin lỗi khi ta vô tình mắc lỗi sai khiến cho cha mẹ giận dữ, xin lỗi khi ta còn non dại chưa biết điều gì là đúng, điều gì là sai để tránh, để sửa...

Lời cảm ơn, xin lỗi tưởng chừng như dễ nói ra thế nhưng hiện nay con người lại càng ngày càng ít nói hơn những lời cảm ơn và xin lỗi. Đã bao giờ bạn để ý rằng có bao nhiêu người nói lời cảm ơn khi nhận đồ từ tay những người bán hàng hay chưa? Hay đơn giản là khi ta nhận lại tiền thừa từ dịch vụ? Lời cảm ơn đơn giản là thế, chẳng hề cao sang vậy nhưng có mấy ai làm được? Bởi chúng ta luôn mặc định rằng, chúng ta mua hàng là tức là trả tiền cho người bán, vì thế, chúng ta chẳng cần cảm ơn họ. Hay những vụ va quẹt nhẹ, những người trên xe chỉ xuống xe, xem xét xe hỏng hóc thế nào, va chạm ra sao mà ít khi chú ý gửi lời xin lỗi tới nạn nhân. Họ sẵn sàng lên xe và tiếp tục hành trình mà không cần quan tâm tới người vừa bị va chạm. Đó là những hành vi gây "mất điểm" trong ứng xử và giao tiếp, khiến cho chúng ta bị đánh giá là những người mất lịch sự hay nghiêm trọng hơn là không có văn hoá.

Về văn hoá cảm ơn và xin lỗi ở Việt Nam vẫn chưa thực sự phát huy được vai trò và ý nghĩa của nó ở một bộ phận người. Một số người Việt, đặc biệt là giới trẻ không có một phản xạ tự nhiên là cảm ơn khi được nhận giúp đỡ và xin lỗi khi mắc sai lầm. Các bậc phụ huynh khi con cái mắc sai lầm thường có xu hướng "cho qua" với những câu nói như: "em nó còn nhỏ, đã biết gì đâu?" mà không giao dục cho chúng phải biết xin lỗi khi làm sai. Rồi khi được nhận quà từ người lớn, chúng cũng không biết phải cảm ơn và nhận bằng hai tay. Hay chính những bậc phụ huynh cũng ngần ngại thừa nhận sai lầm của mình trước mặt con cái. Chính những điều đó làm cho văn hoá cảm ơn, xin lỗi ngày càng "thui chột" trong xã hội hiện nay.

Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này chính là sự phát triển của thế giới công nghệ. Smartphone được coi là một tiến bộ vượt bậc của con người, giúp con người thỏa mãn nhu cầu giải trí, giao tiếp ở khoảng cách xa thế nhưng đằng sau đó, nó lại gây nên hệ luỵ rất to lớn. Đó là thay vì gặp gỡ và giao tiếp với nhau, con người lại chọn ở nhà nhắn tin, gọi điện, video call. Trên đường, trong quán café, trong những cuộc nói chuyện, ai ai cũng chỉ chăm chăm "cắm mặt" vào chiếc điện thoại mà quên đi rằng chúng ta phải giao tiếp với nhau, phải nói chuyện thì mới có thể thấu hiểu nhau. Hơn thế, xã hội biến đổi, đồng tiền được coi trọng, các bậc phụ huynh cũng dành nhiều thời gian kiếm tiền lo cho con cái nhưng lại quên dạy con mình những kỹ năng sống cần thiết. Mới đây, trên mạng xã hội Facebook xuất hiện không ít những tình huống khiến ta phải suy ngẫm trong dịp năm mới vừa qua. Cụ thể, một tài khoản đã đăng lên câu chuyện khi mừng tuổi đứa cháu trong dịp năm mới. Đứa cháu đó không chỉ không cảm ơn khi được nhận tiền mừng tuổi mà còn ngay lập tức mở bao lì xì và chê tiền mừng tuổi ít. Đây có lẽ là minh chứng trực tiếp cho việc giáo dục văn hoá cảm ơn và xin lỗi cần được cải thiện. Hay trên tài khoản Weibo - một mạng xã hội của Trung Quốc có đăng một bài viết nói về câu chuyện của một bạn trẻ khi em họ đến chơi nhà. Đứa trẻ đã nghịch ngợm trong phòng của cô khi chưa được cho phép và đã phá hỏng hơn 103 triệu đồng tiền mỹ phẩm của cô. Nhưng đổi lại, cô chỉ được nhận lời xin lỗi từ mẹ của đứa bé mà không phải từ đứa bé đó với lời biện minh rằng "em nó còn nhỏ, chưa biết gì".

Thế nhưng, bên cạnh đó, cũng có những lời cảm ơn khiến cho người khác phải nể phục, phải đồng tình, yêu mến. Đó là hành động cúi đầu cảm ơn của một bé học sinh lớp 4 tại Cần Thơ khi được ô tô nhường khi qua đường. Hành động đó đã được cả xã hội biểu dương, tôn quý.

Lời cảm ơn, xin lỗi đúng lúc đúng chỗ sẽ khiến cuộc sống của chúng ta thêm phần thoải mái, nhẹ nhàng. Chỉ bằng hai từ đơn giản đó có thể hoá giải những cuộc cãi vã, tăng thêm tình yêu thương, quan tâm lẫn nhau. Ngược lại, khi chúng ta "tiết kiệm" hai từ đó thì sẽ để lại những hậu quả khó lường. Những đứa trẻ không được dạy bảo cảm ơn, xin lỗi sẽ không biết quý trọng những thứ chúng đang có, không biết xin lỗi khi làm sai, không biết sửa chữa những lỗi lầm của mình,... dần dần sẽ biến thành những kẻ vô ơn, thiếu giáo dục. Không chỉ vậy, nó còn khiến cho chúng ta bị xa lánh, không được giúp đỡ khi khó khăn,...

Vậy nên, ngay từ nhỏ, việc giáo dục con cái về văn hoá cảm ơn, xin lỗi là điều vô cùng quan trọng. Chúng ta cần là tấm gương cho trẻ nhỏ, biết cảm ơn khi cần thiết và biết xin lỗi khi mắc sai lầm. Có như vậy, chúng ta mới chỉ dạy được cho con cái một nét văn hoá cần thiết trong cuộc sống, đồng thời khiến chúng hiểu được tầm quan trọng của việc cảm ơn, xin lỗi. Đó là hành trang cần thiết để chúng lớn lên trong xã hội.

"Lời nói chẳng mất tiền mua" vậy nên khi nói hãy "lựa lời" để ai cũng cảm thấy thoải mái, vui vẻ, hài lòng. Văn hoá cảm ơn, xin lỗi sẽ khiến cuộc sống của chúng ta thêm an lành, hạnh phúc, vậy tại sao không thực hiện nó và truyền nó lại cho thế hệ sau, để mỗi chúng ta luôn được sống trong niềm vui, sự hạnh phúc?

 

Một cá nhân sống trong tập thể không bao giờ có thể sống một mình tách biệt với mọi người mà luôn luôn có ít nhất một mối quan hệ nào đó với người khác. Bên cạnh đó, không một ai trong xã hội có thể làm mọi việc bằng tự chính bản thân, ví dụ như một cô gái sống một mình thì đôi khi với sức lực yếu ớt của phụ nữ không thể bên một bình nước nặng lên trên nhiều tầng lầu mà không thấy mệt, hay một người không thể hoàn thành tốt một hạng mục công việc khó khăn mà không cần đến ý tưởng và công sức của người khác,….do vậy, chắc chắn ít nhất một lần trong đời bạn sẽ cần đến sự giúp đỡ của người khác, mà khi nhận sự giúp đỡ đó rồi, bạn nên dửng dưng coi như lẽ tất nhiên hay cần có thái độ biết ơn người đó? Câu trả lời tất nhiên là vế thứ hai và để làm được điều đó, một câu “Cảm ơn” ngắn gọn, đơn giản đôi khi cũng là đủ rồi.

Bên cạnh đó, ai đó đã từng nói rằng không một ai trên đời là hoàn hảo, mỗi con người nhất định sẽ mắc ít nhất một lỗi sai nào đó, có những lỗi sai chỉ gây ảnh hưởng cho bản thân, mình sai mình chịu nhưng cũng có những lỗi lầm làm ảnh hưởng đến cả người khác như đi đường không may xô vào làm ngã một người đang ôm một chồng tài liệu dày hay đơn giản là một đứa trẻ nghịch ngợm trót đá bóng làm vỡ ô cửa kính của nhà hàng xóm. Chúng ta không thể vặn ngược thời gian để ngăn chặn những sai lầm đó cho nên khi gây ra lỗi lầm thì chỉ có thể tìm cách khắc phục và trước tiên là phải biết nói với nạn nhân mà chúng ta gây ra lỗi hai tiếng “Xin lỗi”.

Trong xã hội phong kiến không phải đứa trẻ nào cũng được đến trường để học con chữ nhưng bù vào đó là chúng được bố mẹ dạy bảo nghiêm khắc những tiêu chuẩn đạo đức mà biết nói cảm ơn và xin lỗi là một trong những bài học quan trọng. Mặt khác trong xã hội cũ khi nhịp sống còn chậm, mọi người sống với nhau rất tình cảm nên không khó để nhận thấy những biểu hiện chân thành và lời cảm ơn, xin lỗi. Nhưng thời gian trôi đi, xã hội ngày càng phát triển hơn, những tưởng con người ta sẽ nâng cao tầm hiểu biết về vấn đề này nhưng thực tế thật đáng buồn làm sao khi lời cảm ơn và xin lỗi dần ít đi trong xã hội. Nhiều người xin vào cái cớ nếu cứ nói cảm ơn và xin lỗi liên tục thì chỉ là biểu hiện của sự khách sáo xa cách, sự hời hợt và giả tạo mà không bao giờ nói “Cảm ơn” hay “Xin lỗi”. Nhưng theo tôi, đây chỉ là sự ngụy biện cho lối sống đã xuống cấp. Con người ta dần xa cách nhau, mỗi người sống trong thế giới của riêng bản thân mà không cần quan tâm đến cảm nhận của người khác. Các bạn hãy thử suy nghĩ thêm bằng cách đặt bản thân vào vị trí của người khác, khi bản thân mình giúp đỡ ai đó với sự nhiệt tình, chân thành nhưng nhận lại chỉ là sự hờ hững và khi ai đó gây ra lỗi đẩy bản thân mình vào rắc rối mà không chút ăn năn, hối hận với hành động đó thì các bạn sẽ có cảm xúc gì? Câu trả lời của các bạn cũng chính là câu trả lời cho câu hỏi “Tại sao chúng ta phải biết nói lời cảm ơn và xin lỗi”.

Lời cảm ơn và xin lỗi tưởng rất ngắn gọn nhưng rất đỗi quan trọng trong cuộc sống hằng ngày. Hãy hướng bản thân đi theo con đường của một người không chỉ có tài năng mà còn có những phẩm chất đạo đức quý giá và hãy thực hành nó ngay từ hôm nay bằng cách nói “Cảm ơn” và “Xin lỗi” với mọi người.