PHẦN I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)

       Đọc đoạn trích sau:                                                              

Ta đã đi qua những năm tháng không ngờ
Vô tư quá để bây giờ xao xuyến
Bèo lục bình mênh mang màu mực tím
Nét chữ thiếu thời trôi nhanh như dòng sông…

Ta lớn lên bối rồi một sắc hồng
Phượng cứ nở hoài như đếm tuổi
Như chiều nay, một buổi chiều dữ dội
Ta nhận ra mình đang lớn khôn…

Biết ơn những cánh sẻ nâu đã bay đến cánh đồng
Rút những cọng rơm vàng về kết tổ
Đã dạy ta với cánh diều thơ nhỏ
Biết kéo về cả một sắc trời xanh…

Biết ơn mẹ vẫn tính cho con thêm một tuổi sinh thành
“Tuổi của mụ” con nằm trong bụng mẹ
Để con quý yêu tháng ngày tuổi trẻ
Buổi mở mắt chào đời, phút nhắm mắt ra đi…

  (Trích chương I Lời chào, trường ca Mặt đường khát vọng, Nguyễn Khoa Điềm)

PHẦN II. VIẾT (4.0 điểm)

        Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về đoạn thơ trong ngữ liệu đọc hiểu.                                                   
                                                  ĐÁP ÁN HƯỚNG DẪN
 

II

LÀM VĂN

Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về đoạn thơ trong ngữ liệu đọc hiểu.     

a. Đảm bảo hình thức và cấu trúc đoạn văn

- Được viết hoa lùi đầu dòng và kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng.

- Cấu trúc gồm 3 phần: mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn.

b. Xác định đúng đối tượng cần nêu cảm nghĩ

Đoạn văn viết theo thể thơ tự do trong phần Đọc hiểu.

c. Triển khai đoạn văn

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách nhưng cần đảm bảo các yêu cầu sau:

*Giới thiệu nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm cùng trường ca “Mặt đường khát vọng”, vị trí đoạn thơ.

*Trình bày cảm nghĩ về nét độc đáo của đoạn thơ về cả nội dung và nghệ thuật:

- Xác định chủ đề/ nội dung chính đoạn thơ: Đoạn trích thể hiện cảm xúc của nhân vật trữ tình: xao xuyến, bồi hồi và tiếc nuối về những tháng ngày thơ ấu đẹp đẽ;  đồng thời cũng thể hiện niềm trân trọng đối với những điều bình dị, thân thuộc quanh mình và lòng biết ơn về công lao sinh thành của mẹ.

- Nêu cảm nghĩ về một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của đoạn thơ (phù hợp với đặc trưng thơ tự do:

+ Chủ thể trữ tình: Xuất hiện trực tiếp qua đại từ nhân xưng “ta”

+ Từ ngữ: sử dụng các từ ngữ bộc lộ tình cảm trực tiếp: vô tư, xao xuyến,  mênh mang, bối rối, biết ơn, quý yêu,…

+ Hình ảnh gần gũi, thân thuộc về những năm tháng niên thiếu tươi đẹp: màu mực tím, bèo lục bình, nét chữ thiếu thời, hoa phượng, những cánh sẻ nâu, cánh diều thơ nhỏ, sắc trời xanh, …

+ Các phép tu từ: ẩn dụ nét chữ thiếu thời trôi nhanh; so sánh (Nét chữ thiếu thời trôi nhanh như dòng sông; Phượng cứ nở hoài như đếm tuổi, … ), điệp ngữ biết ơn,…

+ Giọng điệu trữ tình nhẹ nhàng, lắng sâu, chiêm nghiệm.

- Nêu tác dụng của thể thơ tự do: Thể thơ tự do với vần, nhịp linh hoạt giúp nhà thơ thể hiện sâu sắc nỗi nhớ tuổi niên thiếu da diết – một tuổi thơ êm đềm, bình yên và lòng biết ơn đối với những điều giản dị quanh mình.

- Nêu khái quát cảm nghĩ về bài thơ: Đoạn thơ của Nguyễn Khoa Điềm đã gieo cho ta những chiêm nghiệm, để từ đó thêm biết ơn và trân trọng những điều bé nhỏ, giản dị quanh mình, thêm yêu quê hương, đất nước hơn.