Có ba nhóm động vật không xương sống chính là động vật nguyên sinh, động vật phân bào và động vật giun. Để phân biệt chúng, ta có thể dựa vào các đặc điểm sau:

1. Động vật nguyên sinh: Đây là nhóm động vật không xương sống đơn bào, không có cấu trúc tế bào phức tạp. Chúng sống trong môi trường nước ngọt và có khả năng di chuyển bằng cả hai cách là lưng trơn hoặc bằng tay nắm. Ví dụ: Amoeba, Paramecium.

2. Động vật phân bào: Đây là nhóm động vật không xương sống có cấu trúc tế bào phức tạp hơn so với động vật nguyên sinh. Chúng sống trong môi trường nước ngọt hoặc nước mặn và có khả năng di chuyển bằng cả hai cách là lưng trơn hoặc bằng tay nắm. Ví dụ: Trùng ký sinh, trùng giun.

3. Động vật giun: Đây là nhóm động vật không xương sống có cấu trúc tế bào phức tạp nhất trong ba nhóm trên. Chúng sống trong môi trường nước ngọt hoặc nước mặn và có cấu trúc cơ thể phân hoá rõ ràng. Ví dụ: Sán lá gan, sán dây.