Bản chất của thần thoại là một hình thức văn hóa tinh thần, được ra đời trong các xã hội nguyên thủy trên cơ sở tiền đề và nhận thức luận như sau:
Quan niệm vạn vật hữu linh, bái vật giáo, quan niệm tô - tem, quan niệm vạn vật tương giao.
Người nguyên thủy có khuynh hướng diễn đạt cái trừu tượng bằng cái cảm tính, cụ thể, do kém phát triển về mặt trừu tượng hóa.
Người nguyên thủy có quan niệm và thực hành ma thuật. bởi lẽ tư duy nguyên thuỷ chưa phát triển năng lực phân biệt, người nguyên thuỷ chưa phân biệt được cái chủ quan và khách quan, vật chất và tinh thần, ...
Vì thế, những đặc điểm tư duy kể trên đã tạo thành lối tư duy thần thoại. Đồng thời, tư duy thần thoại được cụ thể hóa thành những quan niệm và truyện kể thần thoại. Người xưa cũng tin vào các sự kiện được kể lại trong thần thoại, và thường gắn liền việc diễn xướng thần thoại với các hình thức nghi lễ (các hình thức thực hành tín ngưỡng).
vd thần trụ trời, thần gió,…