Gợi ý làm bài

1. Tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng mình theo giặc

Tin làng Chợ Dầu theo giặc đến với ông Hai quá đột ngột. Đột ngột vì đang lúc tâm trạng ông đang phấn chấn vì những tin kháng chiến thắng lợi ông vừa mới nghe được trong phòng thông tin. Vì vậy, cái tin làng theo giặc làm cho ông sững sờ như không tin nổi: “Cổ ông lão nghẹn ắng hẳn lại, da mặt tê rân rân, ông lão lặng đi, tưởng như đến không thở được”. Tâm trạng ông đang phấn chấn chuyển thành đau xót, tủi hổ càng lúc càng dâng lên và trở thành nỗi ám ảnh ông thường xuyên. Suốt ngày ông chỉ biết ở trong nhà, không dám ra khỏi ngõ, không dám gặp mặt ai, không dám nói to… Nghe những tiếng lao xao ngoài đường, ông cũng chột dạ nghĩ người ta bàn tán đến chuyện làng mình. Tâm trạng của ông Hai lâm vào bế tắc khi hay tin mụ chủ nhà không cho gia đình ông tiếp tục trú ngụ vì không chứa những người làng Chợ Dầu theo giặc.

Ở đoạn kết, khi hay tin làng mình không phải là Việt gian thì tâm trạng của ông Hai thay đổi hẳn, ông phấn chấn và vui sướng. Một lần nữa, tình yêu làng, yêu nước của ông Hai lại được thể hiện một cách rõ ràng. Ông đã thay đổi như thể trẻ con: “Cái mặt buồn thiu mọi ngày bỗng tươi vui, rạng rỡ hẳn lên. Mồm bỏm bẻm nhai trầu, cặp mắt hung hung đỏ, hấp háy”. Ông vui mừng báo tin với bác Thứ và mọi người xung quanh cái tin làng mình không theo giặc. Ông hoàn toàn vui sướng khi hay tin nhà mình bị Tây đốt. Đó có thể là niềm vui khôn tả đối với ông Hai. Ông lật đật đến các nhà hàng xóm để báo cái tin nhà ông bị Tây đốt và cái tin làng Chợ Dầu không theo giặc. Đoạn trích thể hiện sắc nét diễn biến tâm trạng của ông Hai, qua đó nêu cao tinh thần yêu nước, yêu quê hương của ông.

2. Tấm lòng của ông Hai đối với làng quê, đất nước và với kháng chiến

Trong lúc tuyệt vọng nhất, niềm an ủi duy nhất đối với ông Hai làthằng con út. Ông ôm nó vào lòng, vỗ về nó, trò chuyện với nó, nghe nó thủ thỉ, tâm sự về quê hương, về cuộc kháng chiến.

–     Thế nhà con ở đâu?

–     Nhà ta ở làng Chợ Dầu.

–     Thế con có thích về làng Chợ Dầu không?

–     Có.

Dù trong hoàn cảnh nào, kể cả trong lúc làng Chợ Dầu đã theo giặc, thằng con út vẫn một mực không quên cuộc kháng chiến, quên Đảng và Bác Hồ, đúng như ông Hai hằng mong muốn.

–     À thầy hỏi con nhé. Thế con ủng hộ ai?

Thằng bé giơ tay lên, mạnh bạo và rành rọt:

–     Ủng hộ cụ Hồ Chí Minh muôn năm!

Nghe đứa con nhỏ nói lên những suy nghĩ của mình, ông Hai xúc động và vui sướng vô cùng, “nước mắt ông lão giàn ra, chảy ròng ròng trên haimá”.Tấm lòng thuỷ chung, son sắt với kháng chiến, với cách mạng của người nông dân chân chất thật cảm động, trở thành một lời nguyền bất diệt: Chết thì chết có bao giờ dám đơn sai.

Tình cảm yêu làng và lòng thuỷ chung với kháng chiến của ông Hai lúc này được biểu hiện một cách chân thực và cảm động. Tình yêu làng của ông được đặt trong lòng yêu nước bao la, bởi vậy có lúc ông đã nghĩ: Làng thì yêu thật nhưng nó theo giặc thì phải thù và kiên quyết gạt bỏ ý định quay về làng.

I. Mở bài

• Giới thiệu về truyện ngắn Làng, về nhân vật ông Hai.

II. Thân bài

Tình cảm, tính cách, phẩm chất của Ông Hai được diễn tả chân thật qua mỗi tình huống.

a) Trong bối cảnh sống tản cư xa làng:

- Vì kháng chiến, gia đình ông Hai phải đi tản cư: ông Hai hăng hái lao động cùng anh em giữ làng, miễn cưỡng đi cùng vợ.

- Ở nơi tản cư:

• Ông buồn chán, nhớ làng quê, sinh ra lầm lì cáu gắt.
• Ông Hai hay khoe làng: đi đâu ông cũng kể về làng chợ Dầu của ông,khoe cho thỏa cái miệng và nỗi nhớ trong lòng, hầu như không quan tâm người nghe có hưởng ứng câu chuyện của mình không.

⇒ Khoe làng là cách bản năng nhất thể hiện tình yêu, nỗi nhớ và niềm tự hào về quê hương của ông Hai.

- Tình yêu Làng gắn liền với yêu nước, yêu cách mạng:

• Trước cách mạng: ông tự hào khoe làng giàu và đẹp với cái sinh phần của viên tổng đốc làng.
• Sau cách mạng: ông chỉ nói về những buổi tập quân sự, những hào giao thông,… Ông thường đến phòng thông tin nghe lỏm tin kháng chiến, vui mừng với những thắng lợi của quân và dân ta.

b) Khi nghe tin làng theo giặc.

- Khi nghe được tin: ông sững sờ “lặng đi tưởng như không thể thở được”, lảng tránh khỏi đám đông.

- Diễn biến tâm lí giằng xé của ông Hai:

• Ông nghi ngờ tin đồn sai sự thật, rồi lại tức giận thầm chửi rủa đám người theo giặc, điểm lại từng người một trong làng, lo sợ con cái ông cũng bị hắt hủi, khinh bỉ.
• Ông xấu hổ, sợ hãi không dám ra đường, chỉ ở trong nhà nghe ngóng.
• Có lúc ông muốn về làng vì bị người ta hắt hủi, coi khinh. Nhưng ông suy nghĩ: “làng theo Tây thì phải thù” và chỉ biết trò chuyện với đứa con út để khẳng định: ông luôn tin và trung thành với cách mạng, với cụ Hồ, quyết không theo giặc.

⇒ Qua diễn biến tâm lí giằng xé của ông Hai, ta nhận thấy tình yêu sâu đậm của ông dành cho quê hương làng chợ Dầu, đồng thời thấy sự trung thành tuyệt đối với Đảng, cách mạng và Bác Hồ.

c) Niềm vui của ông Hai khi tin làng theo giặc được cải chính.

• Ông phấn khởi đem quà về cho các con
• Ông đi từng nhà, gặp từng người chỉ để nói với họ tin: Tây đốt nhà ông, làng ông không theo giặc.
• Ông kể cho mọi người nghe về trận chống càn quét ở làng chợ Dầu với niềm tự hào.

⇒ tinh thần yêu nước của ông Hai, một tình cảm chân thành của người nông dân chất phác, một người yêu làng, yêu nước, yêu cách mạng đến độ vui mừng thông báo nhà mình bị giặc đốt cháy sạch.

III. Kết bài:

• Cảm nhận chung về nhân vật ông Hai và truyện ngắn Làng

I. Mở bài

- Giới thiệu tác giả Kim Lân và truyện ngắn Làng: Truyện ngắn “Làng” của Kim Lân đã ca ngợi về tinh thần cách mạng và lòng yêu nước đó của người dân Việt Nam, cụ thể là nói về một người nông dân có tình cảm gắn bó với làng, với quê hương và đất nước sâu sắc.

II. Thân bài

1. Khái quát về nhân vật ông Hai:

- Truyện kể về ông Hai, một người yêu làng và gắn bó với làng, lúc nào ông cũng khoe về làng của mình

- Ông cứ kể say sưa trong niềm nhớ thương về làng mà không cần biết người nghe có chú ý hay không.

2. Tình cảm của ông Hai đối với làng chợ Dầu:

- Ông tự hào về làng mình từ cơ sở vật chất cho tới cái sinh phần của tổng đốc làng ông, vinh dự vì làng có bề dày lịch sử. Sau cách mạng ông khoe về tinh thần cách mạng của làng ông, ngay cả cụ râu tóc bạc phơ cũng vác gậy đi tập, ông khoe những hố, ụ và hào.

3. Diễn biến tâm lý của nhân vật ông Hai khi nghe tin làng theo Tây:

- Khi ông nghe tin làng mình theo Tây, “cổ họng ông nghẹn đắng lại, da mặt tê rân rân”, ông lặng đi tưởng như không thở được

- Ông hỏi đi hỏi lại nhiều lần rồi lẳng lặng bỏ đi trong nỗi đau đớn và nhục nhã khi biết làng mình theo giặc

- Khi về nhà, ông nằm vật ra gường, đêm đó trằn trọc không ngủ dc.

- Ông nhìn đám trẻ ngây thơ mà bị mang tiếng Việt gian rồi khóc.
 

III. Kết bài

- Khẳng định giá trị nghệ thuật và nội dung của truyện ngắn: tác giả đã cho người đọc hình dung được một thời kì chống Pháp sôi nổi của nhân dân, tinh thần trung kiên với Cách mạng và một lòng theo Bác, kháng chiến đến cùng

- Qua diễn biến tâm trạng của ông Hai ta thấy được tình yêu làng sâu sắc và tình yêu nước thiết tha gắn với tinh thần kháng chiến của ông.