Câu chuyện của cậu bé Ni-cô-la trong Bài tập làm văn đã đưa ra tình huống thú vị về việc cậu bé nhờ bố mình làm giúp bài tập làm văn. Cả hai bố con đã rắc rối trong việc không biết chọn người bạn nào để thực hiện đưa vào trong bài văn của cậu bé. Và rắc rối càng cao hơn khi bố và người bạn của bố tranh luận này lửa về vấn đề này. Cuối cùng cậu bé tự làm bài văn và cô giáo khen cậu có sự sang tạo, cá tính. Câu chuyện để lại cho chúng ta nhiều suy nghĩ về sự tự giác trong học tập và trong cuộc sống. Bất cứ việc gì, khi bản thân tự thực hiện, trực tiếp trải nghiệm thì mới mang lại kết quả tốt. Bởi vì khi chúng ta tự làm nó, chúng ta mới hiểu rằng điểm mạnh và điểm yếu của mình ở đâu để kịp thời phát huy, sửa chữa. Nếu nhờ vả và ỷ lại vào người khác, ta sẽ không biết mình kém cỏi ở đâu và khắc phục. Văn bản chính là bài học cho tất cả trẻ em và người lớn trong quá trình phát triển, lớn lên và thành người.