chành trai làng phù ủng là một câu chuyện dân gian việt nam , kể về cuộc đời và công lao của ông phạm ngũ lão , một vị tướng nổi tiếng thời nhà trần , được dân gian ksinh trọng và tôn vinh . câu chuyện được truyền miệng từ đời này sang đời khác , được ghi chép lại trong các tập ký , sử liệu , văn học . câu chuyện có nhiều phiên bản khác nhau , nhưng đều giữ được những nét chính về tính cách , sự nghiệp và công đức của ông phạm ngũ lão .

câu chuyện xảy ra vào thời nahf trần , khi nước ta phải đối mặt với những cuộc xâm lược của quân nguyên mông . nhân vật chính của câu chuyện là ông phạm ngũ lão , một chàng trai làng phù ủng , huyện đường hào , tỉnh hải dương . ông có sức khỏe lạ thường , muôn người không địch nổi . phạ mngux lão mặt mũi khôi ngô , văn võ đều giỏi . nhà vốn chỉ có nghề làm ruộng , đến ông mới theo nghiệp bút nghiên . mới hai mươi tuổi ông đã có tính khẳng khái , trong làng có người tên là bùi công tiến đỗ tiến sĩ làm lễ ăn mừng , cả làng kéo đến mừng rỡ , chỉ ngũ lão không đến . bà mẹ ngũ lão bảo rằng : con làm thế nào cho bằng người ta thì làm . nay người ta ăn mừng , cả làng mừng rỡ , soa con không đến mừng một chút ? phạm ngũ lão thưa rằng : thưa mẹ , con chưa làm nên gì để vui lòng mẹ mà con đi mừng người ta thì con lấy làm nhục lắm . nhà ở bên cạnh đường cái , có 1 hôm , phạm nũ lão ngồi vệ đường vót tre đan sọt , chợt có hưng đạo vương đi qua để vào kinh , quan quân kéo đi rất đông . quân đi mở đường thấy ngũ lão ngồi xếp bằng tròn bên cạnh đường , quát lên bắt phải đứng dậy . ngũ lão cứ ngồi nghiễm nhiên như không nghe tiếng . quân lính cầm ngọn giáo đâm vào đùi , ngũ lão cũng cứ ngồi vững không động mình . đến lúc xe hưng đạo vương đến noiw , trông thấy thế lấy làm lạ gọi đến hỏi , bấy giờ ngũ lão mới biết là có quan quân đi qua , và quân lính đã đâm vào đùi mình , hưng đạo vương nói rằng : nhà thầy kia ở đâu , sao ta đi qua đây mà cứ ngồi chững chàng làm vậy ? ngũ lão thưa rằng : tôi đang mải nghĩ một việc ,cho nên không biết là ngài trầy qua đây . hưng đạo vương lấy làm kì , hỏi đến việc học hành kinh sử thì hỏi đâu nói đấy , không sót chỗ nào , ứng đối nhanh như nước chảy . hưng đạo vương bèn sai quân lấy thuốc dấu dịt vào vết đâm , rồi cho ngũ lão ngồi xe đem về kinh , tiến cử lên vua trần thánh tông