Những đóng góp tiêu biểu của nhân dân Thái Nguyên trong cuộc đấu tranh bảo vệ
đất nước từ đầu thế kỷ X đến đầu thế kỷ XVI:
+ Năm 981 và 1076, nhân dân Thái Nguyên trực tiếp góp sức cùng nhân dân cả nước hai lần đánh thắng quân xâm lược Tống.Người con tiêu biểu của Thái Nguyên thời kì Lý là Dương Tự Minh,đã trực tiếp cầm quân diệt giặc, bảo vệ vững chắc cùng biên giới xa xôi phía Bắc của quốc gia Đại Việt.
+ Thế kỷ XIII, nhân dân Thái Nguyên góp phần cùng chiều Trần ba lần khác chiến chống quân Mông Nguyên thắng lợi.
+ Sang thế kỉ XV, khi nhà Nguyên xâm lược nước ta,nhân dân Thái Nguyên lại tập hợp dưới cờ của Trần Nguyên Khoáng, Nguyễn Đa Bí, Chu Sư Nhan,...đứng lên chống giặc.
+ Tiêu biểu của phong trào đấu tranh chống giặc Minh là cuộc khởi nghĩa của nghĩa quân Ông Lão, đã xây dựng được căn cứ ở Động Hỷ (Đồng Hỷ) và cuộc khởi nghĩa của những người áo đỏ (Hồng y) năm 1410.