Bài thơ "Một đời áo nâu" của Nguyễn Văn Song là một tác phẩm nghệ thuật sâu sắc, đầy cảm xúc, thể hiện tình cảm đặc biệt giữa con cái và người mẹ, với chiếc áo nâu là biểu tượng cho cuộc sống đầy gian khổ và hy sinh của người mẹ nông dân.
Nguyễn Văn Song đã tài tình khi tạo ra một hình ảnh đậm nét mảnh mai, gian dị, nhưng cực kỳ đặc sắc về người mẹ. "Một đời mẹ mặc áo nâu," chiếc áo nâu đã trở thành biểu tượng của cuộc sống đầy gian khổ, vất vả, và đồng thời là ký ức đẹp đẽ của tình mẹ. Hình ảnh áo nâu bạc, áo nâu gầy làm nổi bật sự chất chứa, phô diễn cuộc sống dày dạn mồ hôi và cả những đau thương, vất vả mà mẹ đã trải qua
Bằng cách so sánh mẹ như sông, Nguyễn Văn Song đã thêm vào bức tranh tình cảm một chiều sâu mới. "Mẹ như sông phía quê nhà/ Dốc lòng đôi vạt phù sa lặng thầm," những dòng thơ này không chỉ thể hiện lòng hiếu thảo mà còn gợi lên vẻ mặt trải qua những khó khăn, đắng cay của người mẹ. Sự lặng thầm của mẹ như phù sa dồn vào lòng, làm cho tình cảm trở nên sâu lắng, tận cùng.


Bài thơ kết thúc bằng hình ảnh cuối cùng của chiếc áo nâu được "cất gọn gàng để theo mẹ về cõi phật," tạo nên một sự chấm dứt tự nhiên, một cảm giác thanh tịnh và nhẹ nhàng. Đây là lời chia tay cuối cùng nhưng cũng là sự duyên dáng và yên bình, áo nâu trở thành "đồng hành" cho người mẹ trên chặng đường mới.
Ngôn ngữ trong bài thơ rất đơn giản nhưng vô cùng lôi cuốn và chân thành. Các từ ngữ mộc mạc, những hình ảnh thực tế, tất cả tạo nên một bức tranh sống động và chân thực về cuộc sống của người mẹ. Những phép so sánh và tả chi tiết mộc mạc như "áo nhu ruộng chở đầy nắng mưa," hay "đôi vạt phù sa lặng thầm" là những điểm đặc sắc nghệ thuật làm sâu sắc thêm nét đẹp và ý nghĩa của bài thơ.
"Một đời áo nâu" không chỉ là một bức tranh tình mẫu tự nhiên và chân thành mà còn là một tác phẩm nghệ thuật sâu sắc, để lại trong lòng độc giả nhiều cảm xúc và suy ngẫm về giá trị của tình mẹ, về cuộc sống giản dị và về sự hy sinh vô điều kiện. Bài thơ này là một lời tri ân đẹp đẽ đối với người mẹ và cũng là một bức tranh tuyệt vời về tình yêu thương và lòng biết ơn.