Bài thơ "Người lính cũ" trong tập thơ "Gió Lạnh Đầu Mùa" của Thạch Lam lấy bối cảnh chiến tranh Việt Nam, tả sự đau khổ của một người lính cũ đã trở về quê hương sau những ngày tháng lưu lạc trên chiến trường. Bài thơ mở đầu với hình ảnh người lính cũ đang nằm trên chiếc giường gỗ trong căn nhà cũ kỹ, với những kỉ vật quân đội treo trên tường. Anh ta đã chết trong lòng mẹ quê, và bài thơ diễn tả tâm trạng của người mẹ đau đớn khi nhìn con trai mình nằm trong chiếc quan tài.Thơ tiếp tục miêu tả những nỗi đau khổ, nỗi niềm nhớ nhung và giận dữ của người dân đối với cuộc chiến đang diễn ra. Thông qua những cảm xúc này, tác giả muốn gửi gắm thông điệp về tình người, tình quê hương, và những thiệt thòi mà chiến tranh gây ra cho con người.