A Phủ và Mị là hai nhân vật chính trong tác phẩm "Vợ chồng A Phủ" của nhà văn Tô Hoài, đại diện cho hình ảnh những người dân nghèo miền núi bị áp bức bóc lột bởi bọn thống trị phong kiến. Tuy cùng chung số phận, nhưng mỗi nhân vật lại mang những nét riêng biệt trong tính cách và quá trình thức tỉnh.

A Phủ là chàng trai trẻ khỏe, gan dạ, dũng cảm, có lòng tự trọng và khát khao tự do mãnh liệt. Tuy nhiên, vì không có tiền trả nợ cho nhà thống lí mà A Phủ trở thành nô lệ, chịu nhiều gian khổ, nhục nhã, bị đối xử tàn tệ. Khi bị A Sử trói đứng và đánh đập dã man, A Phủ đã vùng lên chống trả, thể hiện tinh thần phản kháng mạnh mẽ, không cam chịu số phận bị áp bức. Nhân vật A Phủ đã đi từ những áp bức, bóc lột luôn khát khao về tự do, hạnh phúc, từ cuộc sống tăm tối đến cuộc sống của ánh sáng niềm vui và từ thân phận nô lệ trở thành chiến sĩ chiến đấu bảo vệ quê hương của mình.

Sự thức tỉnh của A Phủ là biểu hiện của sức sống tiềm tàng, ý thức phản kháng mãnh liệt của người dân lao động trước ách áp bức bóc lột. Qua hình ảnh A Phủ và Mị, tác phẩm "Vợ chồng A Phủ" đã ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của người dân lao động và khẳng định giá trị của tự do.

Bên cạnh đó, người đọc cũng dễ dàng liên tưởng đến những thân phận khốn khổ như Mị và A Phủ mà ta đã từng thấy trong tác phẩm“Tắt Đèn” của Ngô Tất Tố, nhân vật chị Dậu đã dũng cảm chạy thoát khỏi nhà lý thống trong đêm tối, cái tối tăm mịt mù như cuộc đời chị, người ta mong muốn được một cái kết đẹp của những mảnh đời bất hạnh đó thấy được ánh sáng chiếu rọi của Cách Mạng.

Qua nhân vật A Phủ trong tác phẩm " Vợ chồng A Phủ" của nhà văn Tô Hoài, ta có thể rút ra bài học khi gặp khó khăn, bế tắc, khốn khổ thì phải có sự khảng kháng, có niềm tin, hi vọng vào một cuộc sống hạnh phúc ở tương lai từ đó cố gắng giải quyết khó khăn của bản thân, không nên suy nghĩ tiêu cực, tuyệt vọng và đánh mất lẽ sống của bản thân.