Phương Định để lại trong lòng độc giả niềm yêu mến, cảm phục đối với thế hệ trẻ Việt Nam trong những ngày tháng bom rơi đạn nổ ấy. Và hơn thế, điều đó trở thành động lực để thế hệ trẻ Việt Nam hôm nay viết tiếp nét son trong trang sử của thời đại mình.

Lê Minh Khuê là nhà văn thuộc thế hệ những tác giả bắt đầu sáng tác trong thời kì kháng chiến chống Mĩ. Với tài năng và sự tìm tòi, khám phá của mình, bà sớm gặt hái được nhiều thành công về mảng đề tài là cuộc sống chiến đấu của những thanh niên xung phong và bộ đội trên tuyến đường Trường Sơn. “Những ngôi sao xa xôi” là một trong những truyện ngắn tiêu biểu của Lê Minh Khuê. Nhân vật chính trong tác phẩm - Phương Định - là nhân vật giành được nhiều sự yêu mến, cảm phục của người đọc bởi vẻ đẹp ngoại hình, tâm hồn và sự dũng cảm, ngoan cường, bình tĩnh ung dung trước hiểm nguy.

Phương Định gây cảm tình đầu tiên cho người đọc bởi vẻ trẻ trung, xinh đẹp của một cô gái mới lớn. Cô là người nhạy cảm và luôn quan tâm đến hình thức của mình. Cô tự đánh giá: “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Con mắt tôi thì các lái xe bảo: Cô có cái nhìn sao mà xa xăm”, vẻ đẹp ấy của cô đã hấp dẫn bao chàng trai: "các anh pháo thủ và lái xe hay hỏi thăm tôi”. Điều đó làm Phương Định tự hào nhưng điều đặc biệt là cô chưa dành riêng tình cảm cho ai. Nhân vật chính của tác phẩm còn khiến người đọc khâm phục bởi sự dũng cảm ngoan cường, bình tĩnh ung dung vượt lên khó khăn nguy hiểm. Phương Định cùng những người bạn của mình sống và chiến đấu trên một cao điểm, giữa một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Chị phải chạy trên cao điểm đánh phá của máy bay địch. Sau mỗi trận bom, chị cùng đồng đội phải lao ra trọng điểm, đo và ước tính khối lượng đất đá bị bom địch đào xới, đếm những quả bom chưa nổ và dùng những khối thuốc nổ đặt vào cạnh nó để phá. Đó là công việc mạo hiểm với cái chết luôn gần kề tạo áp lực khiến thần kinh vô cùng căng thẳng. Thực hiện công việc đó, Phương Định và đồng đội phải rất bình tĩnh và họ đã thực sự bình tĩnh, ung dung một cách lạ thường. Thậm chí, với họ, công việc ấy đã trở thành bình thường: "Công việc của chúng tôi là ngồi đây. Khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và khi cần thì phá bom”.Mặc dù đã quen với công việc nguy hiểm này, thậm chí một ngày có thế phải phá tới năm quả bom nhưng mỗi lần vẫn là một thử thách tột độ với thần kinh của Phương Định. Từ khung cảnh và không khí chứa đầy càng thẳng đến cảm giác là các anh cao xạ ở trên kia cũng đang theo dõi từng động tác cử chỉ của mình để lòng dũng cảm ở cô như được kích thích bởi sự tự trọng: “Tôi đến gần quả bom... đàng hoàng mà bước tới” ở bên quả bom kề sát với cái chết im lim và bất ngờ, từng cảm giác của con người như cũng trở nên sắc nhọn hơn: “Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người cứa vào da thịt tôi. Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành”.

Đặc biệt, Phương Định càng khiến người đọc yêu mến, trân trọng hơn bởi tâm hồn trong sáng, tinh tế. Chị rất giàu tình cảm với đồng chí, đồng đội, quê hương và vô cùng lạc quan yêu đời. Giống như hai người đồng đội trong tổ trinh sát, Phương Định yêu mến những người đồng đội trong tổ và cả đơn vị của mình. Đặc biệt, cô yêu mến và cảm phục tất cả những người chiến sĩ mà hằng đêm cô gặp trên trọng điểm của những con đường vào mặt trận. Phương Định đã lo lắng, sốt ruột khi đồng đội lên cao điểm chưa về. Chị yêu thương và gắn bó với bạn bè nên có những nhận xét tốt đẹp đầy thiện cảm về Nho, phát hiện ra vẻ đep dễ thương ”nhẹ, mát như một que kem trắng” của bạn. Chị còn hiều và đồng cảm sâu sắc với những sở thích và tâm trạng của chị Thao.

Phương Định cũng là người con gái có một thời học sinh hồn nhiên, vô tư bên người mẹ thân thương trong một căn buồng nhỏ nằm trên một đường phố yên tĩnh hồi Hà Nội còn thanh bình trước chiến tranh. Những kỉ niệm ấy luôn sống lại trong cô giữa chiến trường dữ dội. Nó là niềm khao khát làm dịu mát tâm hồn trong hoàn cảnh căng thẳng, khốc liệt của chiến trường. Vào chiến trường đã ba năm, làm quen với những thử thách hiểm nguy, giáp mặt hàng ngày với cái chết nhưng ở Phương Định không mất đi sự hồn nhiên trong sáng và cả những mơ ước về tương lai: "Tôi mê hát”, “thích nhiều bài". Phương Định là cô thanh niên xung phong trên tuyến đường huyết mạch Trường Sơn những ngày kháng chiến chống Mĩ. Chị tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm tháng hào hùng ấy. Họ là những người không tiếc tuổi thanh xuân, hiến dâng trọn vẹn cho Tổ quốc những gì quý giá nhất:

“Xẻ dọc Trường Sơn đi đánh Mĩ

Mà lòng phơi phới dậy tương lai”

Trong "Những ngôi sao xa xôi", Lê Minh Khuê đã miêu tả chân thực và sinh động tâm lí nhân vật. Tác phẩm được kể từ ngôi thứ nhất tạo thuận lợi cho tác giả miêu tả thế giới nội tâm qua việc để nhân vật tự sự về mình.

Nhân vật Phương Định trong "Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê mang những đặc điểm tốt đẹp tiêu biểu cho tâm hồn những chàng trai, cô gái thanh niên xung phong lên đường chống Mĩ trong những năm tháng vất vả mà hào hùng của dân tộc. Phương Định để lại trong lòng độc giả niềm yêu mến, cảm phục đốì với thế hệ trẻ Việt Nam trong những ngày tháng bom rơi đạn nổ ấy. Và hơn thế, điều đó trở thành động lực để thế hệ trẻ Việt Nam hôm nay viết tiếp nét son trong trang sử của thời đại mình.

“Cô gái miền quê ra đi cứu nước
Mái tóc xanh xanh tuổi trăng tròn
Bàn tay em phá đá mở đường gian khó phải lùi nhường em tiến bước
Em có nghe tiếng súng nơi tiền phương giục lòng
Miền nam hoa thiết gọi cả nước ta lên đường”

Mỗi lần nghe những lời hát ấy, tôi lại nhớ về hình ảnh nhân vật Phương Định trong Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê. Một cô gái trẻ với tâm hồn trong sáng, lạc quan, với tinh thần chiến đấu dũng cảm, hết mình vì đất nước. Bước ra từ những trang văn của Lê Minh Khuê, Phương Định chính là đại diện tiêu biểu cho bao thế hệ thanh niên tham gia vào cuộc kháng chiến chống Mỹ lúc bấy giờ.

Trước hết, Phương Định là một cô gái Hà Nội, rời xa giảng đường, cô xung phong vào chiến trường tham gia chống giặc. Ở cái tuổi trẻ với nhiều mơ ước và khát khao cháy bỏng, Định đã chọn cho mình một lối đi trên con đường cứu nước. Công việc của Phương Định là cùng hai người đồng đội- chị Thao và em Nho phá bom mìn trên cao điểm ở tuyến đường Trường Sơn. Đó là một công việc vô cùng vất vả và vô cùng hiểm nguy, họ phải đối mặt với thần Chết bất cứ khi nào. Sự gian khổ của công việc và cuộc sống một lần nữa cho thấy hiện thức chiến tranh đầy nghiệt ngã đồng thời sáng ngời lên tinh thần yêu nước, quả cảm của những cô gái xung phong nói chung và nhân vật Phương Định nói riêng.

Không chỉ dũng cảm và yêu nước, Định còn là một cô gái có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc của mình. Tinh thần đó được thể hiện rõ nét qua một lần cô nhận nhiệm vụ phá bom trên cao điểm. Sau đợt thả bom liên tiếp của quân thù, Định chạy lên cao điểm để làm nhiệm vụ, sau khi đo khối lượng đất đá, họ phát hiện nhiều quả bom chưa nổ. Lúc ấy, không gian vắng lặng, yên tĩnh đến đáng sợ nhưng cô vẫn quyết tiến đến gần quả bom mà không hề tỏ ra sợ hãi. Cô cẩn thẩn, tỉ mỉ trong từng hành động “dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom”, thỉnh thoảng cô lại nghe những tiếng động đáng sợ khi lưỡi xẻng vô tình chạm vào quả bom. Một dấu hiệu chẳng lành dần xuất hiện khi vỏ bom dần nóng lên nhưng Định vẫn bình tĩnh để đối mặt với kẻ thù vô tri ấy, dù có đôi lúc cô chợt nghĩ về một cái chết nhưng đó là một cái chết mờ nhạt, cái mà Định quan tâm nhất lúc này chính là “liệu mìn có nổ không, bom có nổ không?”. Có thể nói, dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, cô gái xung phong ấy vẫn đặt nhiệm vụ của mình lên hàng đầu, dẫu có thể phải hi sinh chính mạng sống của mình. Bằng tinh thần và sự quả cảm ấy, Định đã một lần nữa hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, cả Nho, Thao cùng tất cả những người chiến sĩ đều tự hào về cô gái trẻ đầy nhiệt huyết và trách nhiệm.

Ấn tượng tiếp theo về nhân vật Phương Định mà Lê Minh Khuê gợi lên cho người đọc là vẻ đẹp đầy trẻ trung, vừa đầy sức sống lại vừa mang nét đằm thắm, kiêu kì của người con Hà Nội. Vẻ đẹp ấy được thể hiện qua lời giới thiệu đầy tự tin của Phương Định: “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như cái đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!”. Cảm nhận được sự xinh xắn và thú vị từ Định mà những chiến sĩ dù ngày ngày có thể chào hỏi vẫn nguyện “viết những thư dài gửi đường dây” cho cô. Phương Định cũng cảm thấy vui và tự hào vì điều ấy, dù rất khâm phục những chàng trai mang quân phục có ngôi sao trên mũ nhưng cô cũng không hề “săn sóc, vồn vã”. Định cũng có những sở thích đầy nữ tính như bao cô gái khác, thích ngắm mình trong gương, thích làm điệu một cách duyên dáng và đầy kiêu hãnh.

Vào chiến trường, Định mang theo cho mình cả một trái tim quả cảm và một tâm hồn mơ mộng, lạc quan. Cô mê hát, say mê hát với những bài dân ca trữ tình, quan họ Bắc Ninh, cô thích Ca- chiu- sa của Hồng quân Liên Xô nữa. Và thỉnh thoảng, Định lại tự bịa ra những lời để hát. Tiếng hát của Định cũng khiến chị Thao cảm thấy thú vị, tiếng hát ấy còn mang cả những khát khao, ước mơ của tuổi trẻ, làm vơi đi những mệt mỏi, áp lực của cuộc sống nơi chiến trường lửa đạn.

Phương Định cũng là một cô gái sống tình cảm, cô quan tâm đến chị Thao, em Nho và xem họ như người thân mình vậy. Định lo lắng, chăm sóc cho em Nho khi Nho bị thương, hát cho chị Thao nghe, và dành sự trân trọng, tin yêu cho người đồng đội chỉnh chu, bản lĩnh của mình. Sau trận mưa đó bất ngờ, Định nhớ về gia đình với những kỉ niệm mát lành của quê hương, sau vẻ bản lĩnh can trường của cô gái trẻ là một trái tim nhạy cảm và tha thiết yêu thương.

Qua nhân vật Phương Định, ta thấy được vẻ đẹp của cô gái tuổi đôi mươi với sức trẻ căng tràn và lòng yêu nước mãnh liệt. Trong chiến trường bom đạn, cô gái nhỏ bé ấy như những vì sao xa xôi, lấp lánh, tỏa sáng, vun đắp cho cuộc đời thêm ý nghĩa. Cô mãi là gương sáng cho bao thế hệ học tập, noi theo.