Câu 1: Khi bạn đến chơi nhà, tác giả định đãi bạn những thứ gì? Dự định ấy cho thấy điều gì trong tấm lòng của nhà thơ dành cho bạn?

Trả lời: Trong bài thơ "Bạn đến chơi nhà" của Nguyễn Khuyến, tác giả không có gì để đãi bạn, từ gạo, rau, cá, gà, chè, rượu đều không có. Tuy nhiên, điều này cho thấy tấm lòng chân thành và tình cảm sâu đậm của nhà thơ dành cho bạn. Tác giả không cần phải có những vật chất xa hoa để thể hiện tình bạn, mà chính sự chân thành và tình cảm là điều quý giá nhất.

Câu 2: Ghi lại các phó từ có trong bài thơ Bạn đến chơi nhà. Các phó từ ấy cho thấy điều gì về hoàn cảnh của nhà thơ?

Trả lời: Các phó từ trong bài thơ "Bạn đến chơi nhà" bao gồm: "không", "chẳng". Các phó từ này cho thấy hoàn cảnh của nhà thơ rất khó khăn, thiếu thốn về vật chất, nhưng điều đó không làm giảm đi tình cảm chân thành và sự quý trọng mà tác giả dành cho bạn.

Câu 3: Xuyên suốt bài thơ này là một sự đối lập: đối lập giữa cái KHÔNG và cái CÓ. Em hãy chỉ rõ sự đối lập ấy và nêu tác dụng của biện pháp đối lập với việc thể hiện nội dung bài thơ.

Trả lời: Sự đối lập giữa cái KHÔNG và cái CÓ trong bài thơ "Bạn đến chơi nhà" được thể hiện qua việc tác giả liệt kê những thứ không có để đãi bạn (gạo, rau, cá, gà, chè, rượu) nhưng lại có tình cảm chân thành và sự quý trọng dành cho bạn. Biện pháp đối lập này làm nổi bật lên giá trị của tình bạn, cho thấy rằng tình cảm chân thành và sự quý trọng mới là điều quan trọng nhất, vượt lên trên mọi giá trị vật chất.

Câu 4: Mở đầu bài thơ, tác giả gọi bạn mình là "bác", rồi là "khách" nhưng đến khi khép lại bài thơ, tác giả lại nói "ta với ta". Em hãy nêu ý nghĩa của sự thay đổi trong cách xưng hô ấy.

Trả lời: Sự thay đổi trong cách xưng hô từ "bác", "khách" đến "ta với ta" thể hiện sự gần gũi, thân thiết và đồng cảm giữa tác giả và bạn. Ban đầu, tác giả gọi bạn là "bác" và "khách" để thể hiện sự tôn trọng và lịch sự. Tuy nhiên, khi kết thúc bài thơ, tác giả dùng "ta với ta" để nhấn mạnh sự đồng cảm, gắn bó và tình bạn chân thành, không cần phải có những lễ nghi, hình thức.

Câu 5: Trong bài thơ Qua Đèo Ngang, Bà Huyện Thanh Quan cũng kết thúc tác phẩm bằng cụm từ "ta với ta". Em hãy liên hệ và chỉ ra điểm khác biệt trong nội dung cụm từ "ta với ta" ở hai bài thơ Qua Đèo Ngang và Bạn đến chơi nhà.

Trả lời: Cụm từ "ta với ta" trong bài thơ "Qua Đèo Ngang" của Bà Huyện Thanh Quan thể hiện sự cô đơn, lẻ loi và nỗi buồn của tác giả khi đứng trước cảnh đèo Ngang hoang vắng. Trong khi đó, cụm từ "ta với ta" trong bài thơ "Bạn đến chơi nhà" của Nguyễn Khuyến lại thể hiện sự đồng cảm, gắn bó và tình bạn chân thành giữa tác giả và bạn. Sự khác biệt này cho thấy hai tâm trạng, hai hoàn cảnh khác nhau: một bên là nỗi cô đơn, lẻ loi, một bên là tình bạn ấm áp, chân thành.