Giáo sư, nhà giáo, nhà lí luận - phê bình văn học Lê Ngọc Trà nhận định rằng: “Nghệ thuật bao giờ cũng là tiếng nói tình cảm của con người, là sự tự giãi bày và gửi gắm tâm tư”.  Hãy làm sáng tỏ “sự giãi bày và gửi gắm tâm tư’" trong bài thơ: “ Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến

Bài thơ "Bạn đến chơi nhà" của Nguyễn Khuyến không chỉ đơn thuần là một bài thơ miêu tả cảnh vật mà còn sâu sắc trong việc thể hiện tâm tư và tình cảm của tác giả. Để làm rõ sự "giãi bày và gửi gắm tâm tư" trong tác phẩm này, chúng ta cần phân tích các khía cạnh về nội dung và hình thức nghệ thuật.

**1. Tình cảm mến khách và sự giản dị trong cuộc sống:**
Ngay từ câu thơ đầu tiên, "Đã bấy lâu nay, bác tới nhà", ta cảm nhận được sự thân mật và gần gũi của chủ nhà đối với vị khách. Hình ảnh "bác" không chỉ là một người bạn, mà còn là biểu tượng của tình cảm, sự quý trọng mà tác giả dành cho người bạn đó. Câu hỏi tu từ "chợ thời xa" phản ánh tình trạng cuộc sống trong bối cảnh nông thôn, nơi mà thời gian trôi chậm rãi, và không khí thân mật giữa những người bạn không bị xô bồ bởi nhịp sống hiện đại.

**2. Tình yêu thiên nhiên và cuộc sống bình dị:**
Các chi tiết về ao, vườn được miêu tả cụ thể: "Ao sâu nước cả, khôn chài cá; Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà" không chỉ phản ánh hiện thực của cảnh vật xung quanh mà còn biểu lộ tâm hồn yêu thiên nhiên và cuộc sống giản dị của tác giả. Nguyễn Khuyến vừa miêu tả cảnh sắc vừa thể hiện tình yêu quê hương đất nước, và sự gắn bó với thiên nhiên. Qua đó, có thể thấy sự "giãi bày" tâm tư của tác giả về muốn trở về với những điều bình dị, gần gũi.

**3. Thể hiện sự tự ti và khiêm nhường:**
Bằng hình ảnh "Đầu trò tiếp khách, trầu không có; Bác đến chơi đây ta với ta!", tác giả tựa như đang chỉ ra hoàn cảnh thiếu thốn, nhưng trong đó không hề có sự rườm rà, phức tạp. Dòng tư tưởng này cho thấy sự chân thành, cái tình cái nghĩa hơn là hình thức bên ngoài. Một phần tâm tư của Nguyễn Khuyến là mặc cảm về sự nghèo khó trong buổi tiếp khách, nhưng đồng thời cũng thể hiện sự chân chất và mộc mạc của con người Việt Nam.

**4. Tìm kiếm niềm vui trong sự bình dị:**
Bài thơ không có nhiều sự trau chuốt nhưng lại chứa đựng những giá trị tinh thần to lớn. Hình ảnh "bác đến chơi đây ta với ta" không chỉ tràn ngập niềm vui, mà còn thể hiện một triết lý sống: hạnh phúc không nằm ở sự vật chất mà ở những khoảnh khắc giản dị được sẻ chia với nhau. Điều này có thể thấy như một lời nhắc nhở rằng giá trị của con người nằm trong sự kết nối với nhau, dù hoàn cảnh có khó khăn.

**Kết luận:**
Bài thơ "Bạn đến chơi nhà" của Nguyễn Khuyến không chỉ là lời chào mời bạn bè, mà còn là một cách giãi bày tâm tư, tình cảm sâu sắc của tác giả. Qua từng hình ảnh và chi tiết, chúng ta thấy rõ sự gắn bó với thiên nhiên, lòng mến khách và triết lý sống giản dị mà phong phú. Từ đó, tác giả đã gửi gắm vào bài thơ những suy nghĩ và cảm xúc chân thực nhất của mình về cuộc sống và tình bạn.