Nguyễn Ngọc Tư sinh ra và lớn lên ở Cà Mau, chị được đánh giá là một cây bút xuất sắc của nền học Việt Nam hiện đại. Những tác phẩm của chị được độc giả đặc biệt yêu mến bởi chất tình về “người” và đất mũi Cà Mau, về cuộc sống thôn nước miền Tây. Trong đó truyện ngắn “Gió thổi suốt đêm” một tác phẩm vô cùng đặc sắc, đánh dấu thành công trên cả hai phương diện nội dung và nghệ thuật.

      Tác phẩm gần như không có cốt truyện đó là những mạch cảm xúc suy nghĩ của nhân vật tôi - người phụ nữ về những người mẹ, người bà trong ký ức. Thông qua mảng ký ức của nhân vật tôi thế giới những nhân vật trong tác phẩm lần lượt hiện ra với đầy đủ những góc cạnh chân thật nhất, đa chiều nhất, để lại trong lòng người đọc những ấn tượng sâu đậm và có phần ám ảnh

      Theo dòng ký ức miên man, thế giới các nhân vật của Gió thổi suốt đêm lần lượt hiện ra và trung tâm là những người phụ nữ của một thời đã lùi xa vào quá khứ. Đó là mẹ tôi đêm khuya trong đèn đi xem đàn gà có bị rắn cắn không, là bà tôi đang xức dầu dừa lên tóc rồi nhẹ nhàng chải… rồi là những đêm thức trắng vì những trăn trở, lo toan về cuộc đời, về gia đình, những đứa con. Trong ký ức của tôi những người phụ nữ của cuộc đời mình đã quá nửa đời người sống trong những thấp thỏm, âu lo về cuộc sống mưu sinh vất vả, những giây phút sống cho mình thật hiếm hoi. Ngày còn bé tôi không hiểu quá nhiều về cuộc đời và luôn thắc mắc sao má, sao bà thức đêm làm gì, ngủ đi cho đỡ cực nhưng khi đã trưởng thành tôi đã thành một người mẹ, người vợ và bắt đầu cảm nhận được những lý do khiến người bà, người mẹ, người phụ nữ không thể ngủ ngon giấc. Và cũng bắt đầu lắng nghe, cảm nhận được nhịp điệu cuộc sống xung quanh mình “Nhưng thức như một bản năng, mình không muốn, nó cứ đến. Mình thèm ngủ, mình muốn ngủ nhưng đêm cứ kể chuyện rầm rì”

      Có thể nói thế giới các nhân vật trong truyện ngắn “Gió thổi suốt đêm” là những con người giản dị, rất đời và rất thật. Họ xuất hiện lặng lẽ, không tên, vô danh và đại diện cho bao nhiêu người khác trong xã hội. Đó là những người phụ nữ ôm con khóc ngằn ngặt trong đêm vì sốt, là người đàn ông say sưa hát nhừa nhựa ngoài đường, cũng có người làm việc vô cùng giản dị, giũa móng chân hay đắp lên mặt một lớp mật ong… Những chi tiết khắc họa con người chỉ thoáng qua, thiên về chấm phá, gợi chứ không quá đặc tả, nhưng cần đó thôi cũng khiến người đọc cảm nhận được trọn vẹn bức tranh hiện thực dưới cảm nhận của tôi.

      Gió thổi suốt đêm được viết theo lối tự sự qua vai tôi. Vai tôi trong truyện ngắn thường có những thế mạnh nhất định, tưởng như bộc tuệch gửi gắm trong cả tấm lòng của tác giả. Vai tôi có điều kiện thủ thỉ dẫn dắt bạn đọc đi vào những suy nghĩ thầm kín của nhân vật - và từ đó, đẩy ống kính vào cận cảnh các nhân vật vệ tinh khác của mình. Tuy nhiên vai tôi cũng bị khá nhiều nhược điểm như không nhìn được xa, không nói được các suy nghĩ của các nhân vật khác.

      Nhan đề “Gió thổi suốt đêm” cũng có sức gợi rất lớn, đầu tiên nó làm người đọc liên tưởng đến nội dung tác phẩm, dường như sẽ chỉ trọng miêu tả những cơn gió hoặc cảm nhận về cuộc đời giông tố của một người nào đó. Nhưng không hình ảnh gió thổi suốt đêm chỉ thoáng qua, gần cuối tác phẩm, “làm sao họ biết suốt đêm rồi gió chạy đuổi điên cuồng? Giữa những lớp cửa kính kín đến mức chuông gió không lay, có phải họ nghe gió bằng cảm giác, bằng bản năng, ký ức…?” gió thổi chủ yếu được cảm nhận qua cái nhìn của nhân vật tôi, tưởng như không liên quan đến tác phẩm nhưng lại có mối ràng buộc chặt chẽ: đó là âm thanh của gió, âm thanh của ký ức, của cuộc đời dội vào lòng người, được cảm nhận từ quá khứ cho đến hiện tại. Âm thanh ấy ám ảnh người đọc. 

      Với một ngôn ngữ đậm chất thơ và có màu sắc địa phương rõ rệt, với nhan đề gợi nhiều ý nghĩa sâu xa, gợi những mùa gió thổi suốt đêm trong cảm nhận của những người phụ nữ, tác phẩm dễ dàng chinh phục được bất kỳ bạn đọc khó tính nào. Hiện thực và lãng mạn cũng hoà quyện nhịp nhàng trên trang văn khiến nó có sức lan tỏa mạnh mẽ, hấp dẫn qua bao thế hệ bạn đọc.

Trong vườn hoa văn học Việt Nam, Nguyễn Ngọc Tư nổi lên như một ngôi sao sáng với những tác phẩm chân thực, giàu cảm xúc về cuộc sống làng quê. Truyện ngắn "Gió thổi suốt đêm" là một trong những viên ngọc quý trong kho tàng văn học của bà, khắc họa sâu sắc hình ảnh người phụ nữ Việt Nam truyền thống với những phẩm chất cao quý.

Truyện ngắn diễn ra trong một đêm gió lớn ở miền quê sông nước. Cảnh vật thiên nhiên với những cơn gió rít, mưa phùn,... tạo nên một không khí ảm đạm, gợi lên những nỗi lo âu, trăn trở trong lòng con người. Bối cảnh này không chỉ là phông nền mà còn là một nhân vật quan trọng, tác động sâu sắc đến tâm lý nhân vật. Gió, như một nhân chứng thầm lặng, chứng kiến những nỗi niềm, những tâm sự thầm kín của người phụ nữ.

Nhân vật trung tâm của truyện là người đàn bà - một hình ảnh tiêu biểu của người phụ nữ Việt Nam. Bà là hiện thân của sự tần tảo, chịu thương chịu khó, luôn lo toan cho gia đình. Cuộc sống của bà gắn liền với những công việc đồng áng, những lo toan cơm áo gạo tiền. Dù vất vả, bà vẫn luôn lạc quan, yêu đời. Qua hình ảnh người đàn bà, tác giả đã khéo léo khắc họa vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ Việt Nam: giàu tình yêu thương, đức hy sinh, luôn mạnh mẽ trước khó khăn.

Bên cạnh người đàn bà, các nhân vật khác như người chồng, những đứa con, người hàng xóm,... cũng góp phần tạo nên một bức tranh đa dạng về cuộc sống làng quê. Mỗi nhân vật đều có những đặc điểm tính cách riêng, những mối quan hệ phức tạp, tạo nên những mâu thuẫn và xung đột nho nhỏ. Tuy nhiên, tất cả đều gắn kết với nhau bởi tình yêu thương và sự chia sẻ.

Chủ đề chính của truyện ngắn là tình mẫu tử. Tình yêu thương của người mẹ dành cho con cái được thể hiện một cách sâu sắc qua từng hành động, cử chỉ. Bà lo lắng cho con cái từng miếng ăn, giấc ngủ, luôn mong muốn con cái có một cuộc sống tốt đẹp hơn. Tình mẫu tử trong truyện không chỉ là tình cảm gia đình mà còn là một biểu tượng của tình yêu thương cao cả, vượt qua mọi khó khăn.

Bên cạnh đó, truyện ngắn còn đề cập đến cuộc sống thường nhật của người nông dân. Cuộc sống ấy vất vả, lam lũ nhưng cũng tràn đầy niềm vui. Những người nông dân dù phải đối mặt với những khó khăn của thiên nhiên, những biến động của cuộc sống nhưng vẫn luôn lạc quan, yêu đời. Họ sống bằng tình yêu thương, sự sẻ chia và tinh thần tương trợ.

Về mặt nghệ thuật, Nguyễn Ngọc Tư đã sử dụng một ngôn ngữ giản dị, gần gũi với đời sống thường ngày. Những câu văn ngắn gọn, giàu hình ảnh đã giúp người đọc dễ dàng hình dung ra khung cảnh và tâm trạng của các nhân vật. Bên cạnh đó, tác giả còn sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật như so sánh, ẩn dụ để làm tăng thêm sức gợi hình cho tác phẩm.

"Gió thổi suốt đêm" không chỉ là một câu chuyện về cuộc sống thường ngày mà còn là một bản giao hưởng về tình mẫu tử và nghị lực sống. Truyện ngắn gợi lên trong lòng người đọc nhiều cảm xúc: sự trân trọng, ngưỡng mộ đối với những người phụ nữ lao động, sự đồng cảm với những khó khăn của họ, và niềm tin vào sức mạnh của tình yêu thương gia đình.

Với ngòi bút tài hoa, Nguyễn Ngọc Tư đã vẽ nên một bức tranh sống động về cuộc sống làng quê và hình ảnh người phụ nữ Việt Nam. Truyện ngắn "Gió thổi suốt đêm" không chỉ là một tác phẩm văn học mà còn là một thông điệp ý nghĩa về tình yêu thương, sự hy sinh và nghị lực sống. Qua tác phẩm, chúng ta càng thêm yêu quý và trân trọng những giá trị truyền thống của dân tộc.