Để giải các bài toán trên bằng cách lập phương trình, ta sẽ phân tích và lập các phương trình dựa trên những thông tin đã cho.

**Bài 15:**
Giả sử có \(x\) người tham gia góp và mỗi người góp là \(y\) triệu đồng. Ta có:
- Tổng số tiền góp là \(x \cdot y = 180\).
- Nếu có thêm 3 người tham gia và mỗi người góp thêm 3 triệu đồng thì tổng số tiền trở thành: \((x + 3)(y + 3) = 180 + 9 = 189\).

Từ đó, ta có hệ phương trình:
1. \(xy = 180\)
2. \((x + 3)(y + 3) = 189\)

Giải hệ phương trình này để tìm giá trị của \(x\) và \(y\).

---

**Bài 16:**
Giả sử số cổ phiếu của xí nghiệp phân chia là \(x\) và số tiền mỗi cổ phiếu là \(y\).
- Tổng số tiền là \(x \cdot y = 39\).
- Mỗi người tham gia đều góp 100.000 đồng. Giả sử có \(n\) người tham gia, ta có: \(n \cdot 100.000 = 39\).

Tìm \(x\) và \(y\) từ các phương trình trên.

---

**Bài 17:**
Giả sử số tiền Giang định dùng để mua là \(900.000\) đồng.
- Giá mỗi chiếc đồng hồ là \(x\) đồng và số lượng Giang mua là \(n\).
- Thời gian Giang định mua mỗi chiếc với số lượng là \(n\).
- Tổng số tiền Giang dùng mua: \(nx = 900.000\).

Và theo đề bài Giang sẽ giảm 50.000 đồng mỗi chiếc. Từ đó ta có:
1. \(nx = 900.000\)
2. \(n(x - 50.000) = 900.000\)

Giải hệ phương trình để tìm \(n\) và \(x\).

---

**Bài 18:**
Giả sử có \(x\) học sinh giỏi và tổng số phần thưởng là \(2x\). Lớp 9A định khen thưởng các học sinh giỏi này.
- Các học sinh không giỏi là \(80 - x\).
- Được thông tin từ đề bài, ta có phương trình để tìm \(x\).

Từ đây lập phương trình để tìm ra số học sinh giỏi trong lớp \(9A\).

---

Lưu ý rằng từng bài toán sẽ cần giải các phương trình cụ thể và có thể sử dụng các kỹ thuật đại số để tìm ra lời giải. Nếu cần thêm thông tin từng bài, hãy cho biết!