Câu 3. Hiệu quả của biện pháp tu từ được Nguyễn Trãi sử dụng trong hai câu thơ “Tiêu tao kính khách châm! Điểm trích số tản canh” là tạo ra âm hưởng buồn bã, cô đơn. Biện pháp tu từ này giúp người đọc cảm nhận được sự tĩnh lặng, u buồn của cảnh vật và tâm trạng của tác giả. Từ “tiêu tao” gợi lên hình ảnh một không gian vắng vẻ, lạnh lẽo, trong khi “kính khách châm” và “điểm trích số tản canh” nhấn mạnh sự cô đơn, lẻ loi của tác giả trong đêm khuya.

Câu 4. Hình tượng nhân vật trong bài thơ được khắc họa với tâm trạng buồn bã, cô đơn và trầm tư. Nhân vật chính thường xuất hiện trong bối cảnh thiên nhiên tĩnh lặng, u buồn, thể hiện sự suy tư về cuộc đời và những nỗi niềm riêng tư. Qua đó, tác giả muốn truyền tải những cảm xúc sâu lắng và những suy nghĩ về cuộc sống, con người.

Câu 5. So sánh tâm trạng của Nguyễn Trãi và Nguyễn Khuyến qua hai câu thơ cuối trong bài thơ “Thịnh vũ” và “Thu vịnh”:

• Nguyễn Trãi trong câu thơ “Ngắm đuổi hồn bề mi, Đoạn tức đòi thiền mình” thể hiện tâm trạng buồn bã, cô đơn và sự trăn trở về cuộc đời. Tác giả cảm nhận được sự trôi qua của thời gian và những nỗi niềm riêng tư, tạo nên một không gian tĩnh lặng, u buồn.
• Nguyễn Khuyến trong câu thơ “Ngắm đuổi hồn bề mi, Đoạn tức đòi thiền mình” cũng thể hiện tâm trạng buồn bã, nhưng có phần nhẹ nhàng hơn. Tác giả cảm nhận sự thay đổi của thiên nhiên và cuộc sống, nhưng không quá nặng nề, mà mang tính chất suy tư, chiêm nghiệm.

II. PHẢN VIẾT (6.0 điểm)

Câu 1. (2.0 điểm)

Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích ý nghĩa chi tiết Sinh lấy tay ôm mặt, cúi đầu khóc nức nở trong đoạn trích sau:

Trong truyện ngắn “Đói” của Thạch Lam, chi tiết Sinh “lấy hai tay ôm mặt, cúi đầu khóc nức nở” mang nhiều ý nghĩa sâu sắc. Trước hết, hành động này thể hiện sự đau khổ tột cùng của nhân vật trước hoàn cảnh đói nghèo và bế tắc. Sinh không chỉ khóc vì cái đói, mà còn vì sự bất lực và tuyệt vọng khi không thể thay đổi số phận của mình. Việc ôm mặt và cúi đầu khóc nức nở cho thấy Sinh đang cố gắng che giấu nỗi đau, không muốn người khác thấy sự yếu đuối của mình, nhưng đồng thời cũng là cách anh đối diện với chính mình, thừa nhận sự bất lực và yếu đuối.

Hành động này còn phản ánh tình trạng xã hội thời bấy giờ, khi mà cái đói và nghèo khổ đè nặng lên cuộc sống của người dân. Nó là tiếng kêu cứu thầm lặng, là sự phản kháng yếu ớt trước những bất công và khắc nghiệt của cuộc sống. Qua đó, Thạch Lam muốn nhấn mạnh sự cần thiết của tình người, của sự chia sẻ và đồng cảm trong xã hội. Chi tiết này không chỉ làm nổi bật nỗi đau của nhân vật mà còn khơi gợi trong lòng người đọc những suy nghĩ về trách nhiệm và lòng nhân ái.

Tóm lại, chi tiết Sinh “lấy hai tay ôm mặt, cúi đầu khóc nức nở” là một hình ảnh đầy cảm xúc và ý nghĩa, thể hiện sự đau khổ, bất lực của con người trước hoàn cảnh khó khăn, đồng thời nhấn mạnh giá trị của tình người và sự đồng cảm trong xã hội.