Trong bài thơ "Sang thu" của Hữu Thỉnh, hình thức nghệ thuật trong từng khổ thơ góp phần tạo nên những sắc thái cảm xúc và hình ảnh đặc trưng của mùa thu. Khổ 1 và khổ 2 của bài thơ đều sử dụng các hình thức nghệ thuật tinh tế để thể hiện sự chuyển giao của mùa hè sang mùa thu, đồng thời khắc họa vẻ đẹp và sự chuyển mình của thiên nhiên trong thời điểm này.
Khổ 1 của bài thơ mở đầu bằng hình ảnh mùa thu qua các biện pháp nghệ thuật tinh tế như so sánh và nhân hóa.
So sánh: Hữu Thỉnh sử dụng hình thức so sánh khi miêu tả "sương chùng chình qua ngõ" và "hơi thở mùa thu." Sự so sánh này không chỉ làm nổi bật hình ảnh sương mù trong mùa thu mà còn gợi lên sự chuyển giao nhẹ nhàng và chậm rãi của thời gian. Hình ảnh "sương chùng chình" gợi cảm giác mờ ảo, làm nổi bật sự chuyển mình từ mùa hè sang mùa thu.
Nhân hóa: Tác giả cũng nhân hóa mùa thu và sương mù bằng cách gọi chúng là "sương chùng chình" và "hơi thở mùa thu." Việc này làm cho mùa thu trở nên sống động và gần gũi hơn, như thể mùa thu là một thực thể có cảm xúc và ảnh hưởng đến con người. Nhân hóa giúp tăng cường cảm giác về sự hòa quyện giữa thiên nhiên và con người trong mùa thu.
Các biện pháp nghệ thuật này làm nổi bật sự chuyển giao của mùa và tạo ra những hình ảnh sống động về mùa thu. Hình ảnh sương mù và hơi thở mùa thu không chỉ tạo cảm giác về sự thay đổi của thiên nhiên mà còn phản ánh sự thay đổi trong tâm trạng và cảm xúc của con người.
Khổ 2 của bài thơ tiếp tục sử dụng các hình thức nghệ thuật như ẩn dụ và hình ảnh để khắc họa sâu sắc vẻ đẹp của mùa thu.
Ẩn dụ: Hữu Thỉnh sử dụng ẩn dụ như "cảnh giác mùa thu" và "chớm lạnh" để diễn tả sự chuyển mình của mùa thu. Những ẩn dụ này không chỉ thể hiện sự thay đổi của thời tiết mà còn gợi lên một cảm giác về sự chuyển tiếp nhẹ nhàng, không đột ngột. Hình ảnh "gió lùa" là một ẩn dụ cho sự xuất hiện của mùa thu, gợi lên sự mát mẻ và thay đổi trong không khí.
Hình ảnh: Tác giả sử dụng các hình ảnh cụ thể như "cánh đồng xanh," "vẻ mặt đất ướt sương," và "cái gió" để tạo nên một bức tranh sinh động về mùa thu. Những hình ảnh này giúp người đọc cảm nhận được sự chuyển giao của mùa thu và vẻ đẹp của thiên nhiên trong thời điểm này.Các hình thức nghệ thuật này giúp làm rõ và làm phong phú thêm cảm xúc về mùa thu. Chúng tạo nên một bức tranh cụ thể và sinh động về mùa thu, làm nổi bật sự chuyển mình của thiên nhiên và cảm xúc của con người trong mùa thu. Ẩn dụ và hình ảnh giúp tạo ra một không gian thơ mộng và sâu lắng, từ đó làm tăng cảm nhận của người đọc về sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên.
Trong bài thơ "Sang thu," Hữu Thỉnh đã khéo léo sử dụng các hình thức nghệ thuật như so sánh, nhân hóa, ẩn dụ và hình ảnh để làm rõ và làm phong phú thêm cảm xúc về mùa thu. Những biện pháp này không chỉ tạo ra những hình ảnh sắc nét về mùa thu mà còn thể hiện sự chuyển giao tự nhiên của thời gian, làm tăng cảm nhận và sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên trong mùa thu. Thông qua những hình thức nghệ thuật này, bài thơ "Sang thu" không chỉ khắc họa vẻ đẹp của mùa thu mà còn phản ánh sự thay đổi trong tâm trạng và cảm xúc của con người trong thời điểm chuyển giao này.