Một giờ học tốt là một giờ học phát huy được tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của cả người dạy và người học nhằm nâng cao tri thức, bồi dưỡng năng lực hợp tác, năng lực vận dụng tri thức vào thực tiễn, bồi dưỡng phương pháp tự học, tác động tích cực đến tư tưởng, tình cảm, đem lại hứng thú học tập cho người học. Ngoài những yêu cầu có tính chất truyền thống như: bám sát mục tiêu giáo dục, nội dung dạy học, đặc trưng môn học; phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi học sinh (HS); giờ học đổi mới PPDH còn có những yêu cầu mới như: được thực hiện thông qua việc GV tổ chức các hoạt động học tập cho HS theo hướng chú ý đến việc rèn luyện phương pháp tư duy, khả năng tự học, nhu cầu hành động và thái độ tự tin; được thực hiện theo nguyên tắc tương tác nhiều chiều: giữa GV với HS, giữa HS với nhau (chú trọng cả hoạt động dạy của người dạy và hoạt động học của người học). Về bản chất, đó là giờ học có sự kết hợp giữa học tập cá thể (hình thức học cá nhân) với học tập hợp tác (hình thức học theo nhóm, theo lớp); 

động lực của quá trình dạy học là yếu tố thúc đẩy học sinh tham gia vào quá trình học, giúp họ hứng thú và tích cực hơn trong việc tiếp thu kiến thức. động lực này có thể đến từ nhiều nguồn, bao gồm sự quan tâm của học sinh đối với nội dung học, sự khích lệ của giáo viên, môi trường học tập tích cực, và kết nối giữa kiến thức học được với thực tiễn cuộc sống.

xây dựng động lực dạy học cho tiết học môn ngữ văn

tiết học cụ thể: phân tích bài thơ "hai sắc hoa tig" của nguyễn bính

nhiệm vụ học tập trong bài học:

1. đọc và phân tích tư duy:
   - yêu cầu học sinh đọc bài thơ và phân tích chủ đề, hình ảnh, và cảm xúc của tác giả.
   - nhiệm vụ: viết một đoạn văn ngắn (150-200 từ) diễn đạt cảm xúc của mình khi đọc bài thơ và liên hệ với trải nghiệm cá nhân.

2. thảo luận nhóm:
   - chia lớp thành các nhóm nhỏ và giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm tìm hiểu về bối cảnh sáng tác bài thơ và ảnh hưởng của nó đến nền thơ ca việt nam.
   - nhiệm vụ: chuẩn bị một bài thuyết trình ngắn (5 phút) về bối cảnh lịch sử-xã hội thời kỳ nguyễn bính sống và tác động của nó đến bài thơ.

3. sáng tạo:
   - học sinh được yêu cầu viết một bài thơ ngắn theo phong cách của nguyễn bính, thể hiện cảm xúc của mình về một chủ đề gần gũi (như tình yêu, quê hương).
   - nhiệm vụ: chia sẻ bài thơ trước lớp hoặc trong nhóm.

giải thích việc giao nhiệm vụ:

- tìm hiểu và phân tích cá nhân: giao nhiệm vụ viết cảm xúc giúp học sinh rèn luyện khả năng tư duy phản biện và tự nhận thức về cảm xúc của bản thân. điều này không chỉ giúp củng cố nội dung của bài thơ mà còn khuyến khích sự kết nối cá nhân với văn học.

- thảo luận nhóm: việc thảo luận nhóm tạo môi trường học tập hợp tác, khuyến khích các em giao tiếp và chia sẻ ý kiến. tìm hiểu bối cảnh của bài thơ giúp học sinh hiểu sâu hơn về nguồn gốc và ngữ cảnh văn học, từ đó nâng cao khả năng đánh giá tác phẩm.

- sáng tạo: việc viết thơ theo phong cách của nguyễn bính giúp học sinh phát huy khả năng sáng tạo và thể hiện bản thân. điều này thúc đẩy sự hứng thú với môn ngữ văn và giúp các em cảm nhận được văn học không chỉ là lý thuyết mà còn là cảm xúc sống động từ cuộc sống hàng ngày.

dự đoán kết quả:

- tăng cường sự hứng thú: học sinh sẽ có xu hướng tham gia tích cực hơn vào tiết học khi họ cảm thấy rằng họ không chỉ tiếp nhận kiến thức mà còn được thể hiện bản thân và kết nối với những gì họ học.

- cải thiện kỹ năng phân tích và thảo luận: qua việc tham gia thảo luận nhóm và viết cảm xúc, học sinh sẽ cải thiện kỹ năng phân tích tác phẩm văn học, từ đó nâng cao khả năng tư duy phản biện và giao tiếp.

- phát triển khả năng sáng tạo: sáng tác thơ sẽ giúp học sinh cảm thấy tự tin hơn trong việc thể hiện bản thân và yêu thích môn văn học hơn, tạo động lực cho các buổi học tiếp theo.

như vậy, việc xây dựng động lực dạy học không chỉ tạo ra một môi trường học tập tích cực mà còn giúp học sinh yêu thích và hiểu sâu sắc hơn về môn ngữ văn.