Mắt biếc” được Nguyễn Nhật Ánh sáng tác vào năm 1990. Và rồi sau 30 năm ra mắt độc giả, vào một ngày tháng 2 Ngạn và Hà Lan lại cùng nhau rời khỏi những trang sách và bước vào thế giới một dự án điện ảnh cùng tên vô cùng được mong đợi. Các bạn khi cầm cuốn sách trên tay sẽ bị ấn tượng ngay bởi tiêu đề cùng cách thiết kế bìa sách nhẹ nhàng.Tiêu đề chỉ vỏn vẹn hai chữ “Mắt biếc” nhưng đã mở ra rất nhiều cung bậc cảm xúc cho độc giả bởi ai cũng biết mắt biếc là một đôi mắt đẹp nhưng lại mang nét buồn. Phần nào cũng gợi nên một cốt truyện có nội dung phảng phất những nỗi buồn. Cách thiết kế bìa sách mang tới một cảm giác dễ chịu với phông xanh chủ đạo và hình ảnh một người con trai ngồi đánh đàn bên cô gái dưỡi tán cây được phác họa một cách đơn giản.

Cuốn sách kể về cuộc đời của chàng trai thuộc trường phái cổ điển tên Ngạn được sinh ra và lớn lên trong ngôi làng Đo Đo ở vùng quê Quảng Nam. Tuổi thơ của cậu gắn liền với cô bạn hàng xóm Hà Lan, một cô gái mang hơi hướng hiện đại và nổi bật với đôi mắt biếc. Tuổi thơ của cả hai là chuỗi những kỉ niệm đẹp ở làng, bên đồi sim, cùng nhau cởi truồng tắm mưa, những ngày tiểu học giành nhau đánh trống trường,…và là những câu nói hồn nhiên đáng yêu cực kì của hai đứa trẻ.

Câu chuyện được mở đầu với những hình ảnh nhẹ nhàng, màu sắc tươi sáng nhất, âm thanh yên bình nhất. Cứ ngỡ rằng câu chuyện sẽ tiếp tục nhẹ nhàng như thế, bởi lẽ Ngạn đã dần dần nảy sinh tình cảm với Hà Lan, một đôi thanh mai trúc mã tưởng chừng rồi sẽ có kết quả tốt đẹp. Và giông bão nổi lên ở cái thời điểm Hà Lan rời chốn làng quê để lên thành phố học hành và bị cám dỗ bởi thành thị xa hoa.

Và rồi, Hà Lan yêu say đắm Dũng – một thanh niên nhà giàu, sành điệu, giỏi vỏ nhưng lại mà một kẻ chuộng tự do, thiếu đứng đắn. Điều này đã làm cho Ngạn vô cùng đau lòng, bởi điều Ngạn mong muốn nhất bây giờ chính là Hà Lan được hạnh phúc. Mỗi khi Dũng làm Hà Lan đau lòng thì cô lại tìm đến Ngạn, anh trở thành điểm tựa, nơi trút bầu tâm sự của cô một cách tự nhiên, mỗi khi như thế Ngạn lại càng thấy đau lòng hơn như có hàng trăm con dao khứa vào trái tim của mình.

đỉnh điểm của nỗi đau chính là Hà Lan có thai với Dũng nhưng lại bị Dũng ruồng bỏ. Hà Lan đặt tên cho con là Trà Long và đành gửi về cho bà ngoại chăm sóc. Hà Lan lặng lẽ và sâu sắc hơn bất cứ người con gái nào khác nên cô đã không chấp nhận tình yêu của Ngạn dù cô biết Ngạn yêu cô đến nhường nào.

Cho dù Nguyễn Nhật Ánh đã cố giành lấy sự đồng cảm của độc giả dành cho Nhạn khi dốc hết lòng để thương Hà Lan, thương đôi mắt biếc thân quen, thương cô đến đau lòng, một tình yêu rộng lượng đến nỗi không cần được hồi đáp. Nhưng vẫn không thể phủ nhận một sự thật rằng, Ngạn và Hà Lan của ngày nào vốn dĩ đã sống ở 2 thế giới khác nhau hoàn toàn, cho dù khởi đầu chung một môi trường giáo dục.

Ngạn thuộc tuýp người nhút nhát, rụt rè, sống nội tâm, thích những gì cổ điển, những gì âm thầm. Còn Hà Lan là cô gái miền quê xa xứ, nhưng lại đặc biệt mến thương chốn xa hoa thành thị, dường như sinh ra để dành trọn tình yêu cho những gì đẹp đẽ, lung linh ở thành phố.Cuốn sách kết thúc với một cái kết khắc khoải, nao lòng. Suốt bao nhiêu năm trôi qua, dù có giận, có trách nhưng chưa một lần nạo Ngạn hết thương Hà Lan. Và cuối cùng Ngạn đã chọn ra đi, bỏ lại Trà Long ở làng quê, bỏ lại cả Hà Lan với đôi mắt biếc. Cuộc đời của anh dành để yêu và ôm lấy những nỗi đau nhưng không được hồi đáp. Dù như thế nào thì đến cuối cùng vẫn dốc hết lòng mà giữ trọn một nắm tình yêu dành cho Hà Lan, dành cho đôi mắt biếc. Ngạn chọn ra đi, có lẽ bởi vì Ngạn đã nhận ra rằng rốt cục anh chỉ xem Trà Long là cái bóng của Hà Lan, và tình cảm đó không thể nào tiếp tục được nữa. Một nỗi buồn chơi vơi, mơ hồ, bạn đọc sẽ thấu hiểu và cảm thông với nỗi lòng của Ngạn.

Mắt biếc” không chỉ dành cho lứa tuổi mới lớn mà tác phẩm còn nhận được sự đồng cảm sâu sắc từ những người có chung một tình cảnh, đó là yêu đơn phương. Gấp lại cuốn sách, đọng lại trong mỗi người đọc không chỉ có nỗi buồn, sự tiếc nuỗi mà còn có cả những kỉ niệm ngọt ngào về những lần được người thương chăm sóc, quan tâm.

Một mối tình đơn phương, một kết thúc buồn hẳn đã quá quen thuộc với những độc giả yêu mến truyện của Nguyễn Nhật Ánh, nhưng nỗi buồn của “Mắt Biếc” để lại nhiều ấn tượng khắc khoải, đau đáu nhất với mỗi bạn đọc. Đây thực sự là một cuốn sách rất đáng để các bạn đọc qua để biết thêm sự thật về cuộc sống không chỉ có màu hồng.