Ở đậu Hà lan, tính trạng màu sắc quả do 1 gen gồm 2 alen A, a quy định; trội lặn hoàn toàn. Một quần thể ban đầu(P) có tỉ lệ kiểu hình như nhau: 2/3 cây quả vàng: 1/3 cây quả xanh. Sau 3 thế hệ tự thụ phấn tỉ lệ kiểu hình ở F3 là: 71/96 cây quả vàng: 25/96 cây quả xanh

a. Để xác định tính trạng trội và lặn liên quan đến màu sắc quả ở đậu Hà lan, ta có:

- Quả vàng: Genotype có thể là AA (huyết thống thuần chủng), hoặc Aa (huyết thống không thuần chủng) - đây là tính trạng trội.
- Quả xanh: genotype là aa (huyết thống thuần chủng) - đây là tính trạng lặn.

Do đó, ta kết luận rằng:
- Tính trạng trội: Quả vàng (A)
- Tính trạng lặn: Quả xanh (a)

b. Để xác định tỉ lệ kiểu gen của P và F3, đầu tiên ta cần tìm hiểu cấu trúc kiểu gen của quần thể ban đầu (P) theo tỉ lệ kiểu hình được cho. Từ tỉ lệ kiểu hình 2/3 cây quả vàng : 1/3 cây quả xanh, ta có thể xác định tỷ lệ kiểu gen.

Giả sử:
- Tỉ lệ kiểu hình vàng: P(Vàng) = 2/3 => P(AA) + P(Aa)
- Tỉ lệ kiểu hình xanh: P(Xanh) = 1/3 => P(aa)

Theo quy luật phân ly kiểu gen, tỉ lệ kiểu gen của quần thể này có thể biểu diễn như sau:
- Gọi P(AA) = x
- Gọi P(Aa) = y
- Gọi P(aa) = z

Ta có:
\[ P(AA) + P(Aa) + P(aa) = 1 \]
\[ x + y + z = 1 \]
Theo tỉ lệ kiểu hình:
- \( x + y = \frac{2}{3} \)
- \( z = \frac{1}{3} \)

Với tỉ lệ kiểu gen, ta biết rằng:
- Tại quần thể F1 (từ P), có thể xảy ra theo quy luật phân ly 1:2:1 cho Aa x Aa.

Sau 3 thế hệ tự thụ phấn:
- Ở thế hệ F3, tỉ lệ kiểu hình là 71/96 quả vàng và 25/96 quả xanh.

Từ F3, tỉ lệ kiểu hình là:
- Quả vàng: \( P(Vàng) = P(AA) + P(Aa) = \frac{71}{96} \)
- Quả xanh: \( P(Xanh) = P(aa) = \frac{25}{96} \)

Giả sử kiểu gen của quần thể F3 được tính qua tỉ lệ như sau:
- \( P(AA) = \frac{p^2}{q^2 + q + p^2} \)
- \( P(Aa) = \frac{2pq}{q^2 + q + p^2} \)
- \( P(aa) = \frac{q^2}{q^2 + q + p^2} \)

Từ F3:

Tính tỉ lệ cho thấy:
- Quả vàng:
- \( P(AA) = a \)
- \( P(Aa) = b \) và \( P(aa) = c \)

Áp dụng tỉ lệ P(AA), P(Aa), P(aa) từ công thức Binomial có thể giúp ta xác định:

Sau khi phân tích, ta có thứ tự các kiểu gen và tỉ lệ xuất hiện:
- Tỉ lệ kiểu gen P: \(AA : Aa : aa\) = \(1: 2: 1\)

Bởi vậy ta có:
- 4/9 là AA
- 4/9 là Aa
- 1/9 là aa

Cuối cùng, về F3:
- Tỉ lệ kiểu gen:
- tỉ lệ AA có sẽ cao hơn hoặc có thể là 71/96 quả vàng, ám chỉ sự gia tăng tỉ lệ AA trong các thế hệ.

Dựa vào tỉ lệ kiểu gen trong P:
- Tỷ lệ kiểu gen F3: AA (chiếm ưu thế) = 4, Aa = 2, aa = 1

Vậy tỉ lệ kiểu gen của P là:
- AA: 4/9
- Aa: 4/9
- aa: 1/9

Và tỉ lệ kiểu gen F3 sẽ có thể gần gũi với tỉ lệ như 71/96 và 25/96.