Nước biếc trông như tầng khói phủ,

Song thưa để mặc bóng trăng vào.

Hai câu đề là khung cảnh ban ngày, trời cao trong, nhiều ánh nắng. Hai câu thực lại là khung cảnh ban đêm. Điều này càng xác minh rõ nhà thơ không có ý định tả thực một bức tranh thiên nhiên, trong một khoảng thời gian cụ thể, xác định. “Nước biếc” là một hình ảnh khá mòn, ước lệ. Màu xanh phải thẩm, đậm đặc trong và sâu mới thành “biếc”. Còn màu khói thường là màu trắng hoặc màu xám. Vậy sao nước biếc lại trông như tầng mây khói phủ được? Từ “trông như” ở đây rõ ràng không phải được dùng với chức năng so sánh. Nó diễn tả sự biến dạng, đổi thay. Nước biếc, vốn trong, nay không còn trong, không còn biếc nữa. Cảnh khói sương tầng tầng lớp lớp lấn át bao trùm tất cả, chẳng còn thấy màu nước biếc ở đâu nữa. Đêm về, ánh trăng thu vằng vặc qua cánh cửa sổ chiếu sáng, người nằm đó thao thức ngắm trăng, nghĩ ngợi. Đây là cảnh tượng quen thuộc ở bất kì làng quê nào. Hình ảnh “song thưa” và “ánh trăng” giúp cho ý thơ thanh thoát, sáng trong.

Các hình ảnh trên đều cùng gợi lên trạng thái lặng yên, ẩn giấu sự cảm thông, giao hoà giữa tâm hồn tác giả và hồn thu.