Phân tích 4 câu thơ cuối của bài thơ "Tình thu" (hay còn gọi là bài thơ "Thu hứng") của Đỗ Phủ:
1. Sự thay đổi điểm nhìn của nhà thơ ở bốn câu sau: Trong 4 câu thơ cuối, điểm nhìn của nhà thơ thay đổi từ cảnh sắc thiên nhiên xung quanh sang những hình ảnh cụ thể, chi tiết hơn và gần gũi hơn với đời sống con người. Từ những cảnh tùng cúc, thuyền cô độc, áo lạnh, đến thành Bạch Đế đều chứa đựng sự quan sát sâu sắc của tác giả về sự thay đổi của mùa thu và tác động của nó đến cuộc sống của con người. Điểm nhìn chuyển dần từ ngoại cảnh về cảm xúc cá nhân, hướng về nỗi niềm nhớ quê và cảm giác cô đơn, lẻ loi.
2. Những hình ảnh và hoạt động được nhắc đến ở bốn câu cuối:
"Tùng cúc lưỡng khai tha nhật lệ": Cảnh hoa cúc và cây tùng lần lượt nở thêm vài lần nữa, làm gợi nhớ đến sự trôi đi của thời gian và sự mong manh của cuộc đời.
"Cô chu nhất hệ cố viên tâm": Hình ảnh chiếc thuyền nhỏ neo lại bên bến cho thấy sự cô độc, như phản ánh tâm trạng lẻ loi của tác giả.
"Hàn y xứ xứ thôi đao xích": Những người dân ở mọi nơi đang vội vàng khâu áo lạnh chuẩn bị cho mùa đông, thể hiện sự lo lắng trước những khó khăn và khắc nghiệt của cuộc sống.
"Bạch Đế thành cao cấp mộ châm": Từ thành Bạch Đế cao vút, tiếng kèn buổi chiều vang lên, làm nổi bật nỗi buồn sâu thẳm và sự thê lương của cảnh sắc cuối ngày.
3. Qua những hình ảnh và hành động đó, chủ thể trữ tình bộc lộ tâm sự, cảm xúc: Qua những hình ảnh tùng, cúc, thuyền cô độc, áo lạnh và thành Bạch Đế, chủ thể trữ tình – Đỗ Phủ – bộc lộ nỗi cô đơn, cảm giác trống trải và sự bất lực trước dòng chảy của thời gian và cuộc đời. Tác giả còn bày tỏ nỗi nhớ quê hương, sự lo lắng trước cảnh khổ của dân chúng, cũng như nỗi buồn của người già trước sự tàn phai của tuổi tác.
4. So sánh nguyên tác và dịch thơ:
Trong nguyên tác, các hình ảnh "hoa tùng nở lệ", "cô chu", "Bạch Đế thành" được nhắc đến rất cụ thể và tinh tế. Các yếu tố này mang tính biểu tượng mạnh mẽ, thể hiện một cách sâu sắc tâm trạng của tác giả.
Trong dịch thơ, mặc dù ý chính được giữ nguyên, nhưng sự sắc nét của hình ảnh trong nguyên tác có thể bị giảm bớt phần nào do khác biệt về ngôn ngữ. Dù vậy, bản dịch vẫn truyền tải được nỗi buồn man mác và cảm giác cô đơn, lẻ loi của tác giả.