Trong xã hội nguyên thủy, việc chế tác cày bằng đá là một bước tiến quan trọng trong nông nghiệp, đánh dấu sự chuyển mình từ một xã hội săn bắn hái lượm sang nền nông nghiệp định cư. Dưới đây là mô tả về cách chế tác cày đá trong thời kỳ này:

### 1. Chuẩn Bị Nguyên Liệu
- **Chọn Đá**: Người nguyên thủy lựa chọn các loại đá cứng như đá vôi, đá granit hoặc các loại đá thạch anh. Đá cần đảm bảo độ bền và khả năng cắt xới đất.
- **Kiểm Tra Tính Chất**: Đá phải có độ dẻo dai thích hợp để có thể gia công mà không bị vỡ.

### 2. Chế Tác Đá
- **Cắt Gọt**: Sử dụng những công cụ thô sơ như đá mài, hoặc các dụng cụ đá sắc để cắt và gọt hình dáng của lưỡi cày. Quá trình này đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn.
- **Khoan và Đục**: Nếu cần thiết, người chế tác có thể dùng các công cụ có đầu nhọn để khoan lỗ trên đá, nhằm tạo điều kiện cho việc lắp ráp tay cầm.

### 3. Lắp Ráp
- **Tay Cầm**: Tay cầm của cày thường được làm từ gỗ hoặc các vật liệu tự nhiên khác. Người chế tác sẽ tìm kiếm những nhánh cây có hình dáng phù hợp, sau đó gắn lưỡi cày đá vào tay cầm bằng dây thiên nhiên hoặc chất kết dính từ nhựa thực vật.
- **Kiểm Tra Độ Bền**: Sau khi lắp ráp, cần thử nghiệm để đảm bảo cày có thể hoạt động hiệu quả trong việc xới đất.

### 4. Sử Dụng
- **Xới Đất**: Cày đá sẽ được sử dụng để xới đất, làm cho đất tơi xốp và sẵn sàng cho việc trồng trọt. Người nông dân sẽ điều khiển con vật kéo, thường là bò hoặc ngựa, để kéo cày đi qua cánh đồng.

### Kết Luận
Việc chế tác cày đá trong xã hội nguyên thủy không chỉ giúp cải thiện hiệu suất nông nghiệp, mà còn thể hiện sự tiến bộ về kỹ thuật và sự sáng tạo của con người trong việc khai thác tự nhiên. Đây là bước đầu quan trọng cho sự phát triển của nền văn minh nông nghiệp sau này.