BẪY CÒ

                                  (Tạ Duy Anh)

Năm ấy tôi quãng mười hai tuổi, còn bé Vin thì lên bảy. Vào dịp hè chúng tôi được tự do chạy nhảy. Bé Vin tết tóc thành hai dải, thắt nơ xanh, bám theo tôi như chiếc bóng. Chúng tôi thường lần dọc bờ đề tìm chọi gà hoặc lăn ra bãi cỏ nào đó đố nhau đếm từng đàn chim bay qua. Đủ các loại chim, ban ngày chúng lặn lội kiếm ăn và tối đến lại rủ nhau tụ hội trên những búi tre xanh tốt phía rìa làng.

Một hôm tôi rủ bé Vin:

- Chúng mình bẫy cò đi.

Bé Vin tròn mắt:

- Anh biết làm bẫy cò không?

- Biết chứ! Ông Kiểm thọt chả dạy anh đấy thôi.

[...] Khi tôi bắt tay vào việc, bé Vin luôn chầu chực để thực hiện những điều tôi sai bảo. Nó có vẻ còn háo hức hơn tôi, miệng liến láu:

- Anh Tú phải bắt sống cho em một con nhé, em sẽ dạy nó trông nhà. Anh Tú “Ừ” đi.

- Nhất định phải bắt sống chứ - tôi đáp ...

[...] Đến ngày thứ ba thì chiếc bẫy hoàn thành, hệt chiếc bẫy ông Kiểm gửi nhờ nhà tôi ...

[...]Tôi chọn được chỗ cắm bẫy. Xong đâu đấy, cả tôi và bé Vin cùng thở phào. Con cá cờ dùng làm mồi le te trong vòng tròn có đặt sẵn thòng lọng. Chỉ cần con cò mổ nhẹ đủ làm bẫy sập và chiếc thòng lọng sẽ bật lên thít vào cổ nó. Với loại cò trắng, con mồi phải tươi nguyên mới mong giống sành ăn ấy để mắt tới.

Tôi kéo bé Vin về phía gò đất, chui vào tán cây duối dại, quan sát đàn cò. Trống ngực bé Vin đập thình thịch khi mấy chú cò lò dò về phía chiếc bẫy. Chợt một con nghển cổ bước nhanh lên trước nhưng khi cách con mồi một tầm mổ thì nó dừng lại. Nó nghi hoặc nghe ngóng rồi lảng ra xa [...]

Ngay lập tức mụ cò thông báo để cả bọn lảng đi khỏi vòng nguy hiểm, con nào cũng tỏ vẻ kinh tởm nhìn chiếc bẫy.

Tôi và bé Vin vẫn áp sát xuống đất mặc dù quanh chiếc bẫy vắng tanh vắng ngắt. Đàn cò trắng ăn no đang rủ nhau đi tắm. Trời về chiều nhưng vẫn hầm hập hơi nóng bốc lên từ mặt ruộng. Đúng lúc tôi quyết định tháo bẫy thì trên trời sà xuống hai mẹ con nhà Cò Bợ. Giống Cò Bợ vốn thật thà thô kệch chứ không lịch lãm, tinh ranh như họ hàng cò trắng. Vừa thoáng thấy con cá cờ, mẹ con Cò Bợ đã mừng rú. Cò Bợ con lao vút lên trước gần như nhảy vào giữa vòng thòng lọng. Vút! Chiếc cần tre bật nhẹ cùng tiếng reo của tôi và bé Vin:

- Sập bẫy rồi!

Tôi nắm tay bé Vin chạy thục mạng về phía con vật đang vỗ cánh bành bạch. Cả đàn cò trắng bay vụt lên, kêu náo loạn. Cò bợ mẹ bay thấp hơn, đau đớn gào to: “Cứu con tôi với”. Trong khi đó, cò bợ con bị sợi cước thít vào cổ giãy giụa tuyệt vọng. Thấy chúng tôi, nó vùng bay lên và ngay lập tức rơi bịch xuống đất, toàn thân bê bết bùn. Nhìn cảnh đó bé Vin bỗng tái mặt, đầu gối ríu vào nhau. Tôi đành tháo bẫy một mình. Tiếng con cò mẹ gào càng thảm thiết. Cò Bợ con chừng đã Cò bợ con chừng đã mệt, hai cánh áp xuống đất, mắt loé lên như hai giọt nước. Đến lượt chân tôi muốn khịu xuống. Tôi thấy tiếng van xin của Bợ con: “Tôi van cậu. Cậu cũng là trẻ con, cũng có lúc dại dột. Tôi xin cậu”. Chắc nó đang nghĩ đến mẹ nó. Đêm nay mẹ nó sẽ khóc hết nước mắt. Rồi chỉ vài hôm nữa thế nào cũng thấy xác một con Cò Bợ mẹ chết ủ rũ vì mất con. Tôi không kịp nghĩ gì cả, ngồi thụp xuống, gỡ nút thòng lọng rồi ôm con vật tung bổng lên trời. Thoạt đầu Bợ con loạng quạng bay như diêu đứt dây. Lát sau nó lấy lại được tư thế và hai mẹ con nó bay về phía làng.

Cả tôi và bé Vin đều ngửa cổ nhìn theo cho đến khi đàn cò chỉ còn lại như những chấm đen in lên hoàng hôn đỏ rực.

Bé Vịn, mặt vẫn tái mét, im lặng bước theo tôi. Bỗng nó ngồi thụp xuống, khóc òa lên. Tôi phải dỗ nó:

- Vin giận anh à?

Nó nói trong tiếng nức nở:

- Con cò ... sẽ gẫy cổ mất ... Thế nào mẹ nó cũng đánh nó vì tội dại dột ... hấc! Hấc..

Tôi phải cam đoan với bé Vin con cò chỉ hơi đau, nó mới chịu nín. Nó bám tay áo tôi, vừa đi vừa quệt nước mắt.

Từ hôm sau, cứ chiều đến, chúng tôi tìm một bãi cỏ nằm chờ từng đàn chim trở về. Thỉnh thoảng bé Vin lại đứng ngẩn người, lo lắng nhìn hút theo một con chim lạc bầy, vừa chấp chới bay vừa kêu thảm thiết.

(Tập truyện ngắn thiếu nhi chọn lọc Tạ Duy Anh, NXB Hội nhà văn, 2008)

Câu 1: (1.0 đ). Xác định người kể chuyện và ngôi kể trong đoạn văn bản?

Câu 2: (1.0 đ). Tìm các chi tiết được nhà văn sử dụng để miêu tả, khắc họa nhân vật Tú.

Câu 3: (1.5 đ). Từ các chi tiết miêu tả, khắc họa nhân vật Tú, em có nhận xét gì về nhân vật này?

Câu 4 (1.0 đ). Hãy tìm và phân tích tác dụng của một biện pháp tu từ so sánh có trong văn bản?

Câu 5: (1.5 đ). Cho biết đề tài, chủ đề và thông điệp gửi đến người đọc của văn bản?