Hiện tượng thủy ngân trong nhiệt kế tụt xuống trước khi lại dâng lên khi đo nhiệt độ của nước đang sôi có thể được giải thích như sau:

Khi nhiệt kế được đưa vào nước sôi, đầu nhiệt kế (phần chứa thủy ngân) ban đầu chưa được làm nóng. Do đó, nhiệt độ của thủy ngân lúc này thấp hơn nhiệt độ của nước sôi. Thủy ngân sẽ có xu hướng co lại khi nhiệt độ giảm, vì vậy nó sẽ tụt xuống một chút.

Sau khi phần đầu của nhiệt kế được tiếp xúc với nước sôi, thủy ngân sẽ hấp thụ nhiệt và nóng lên, dẫn đến việc nó dâng lên và chỉ ra nhiệt độ của nước.

Tóm lại, sự tụt xuống của thủy ngân là do sự chênh lệch nhiệt độ giữa nhiệt kế và nước, khi nhiệt kế chưa đạt đến nhiệt độ của nước đang sôi.