Chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp đã gây ra những tác động sâu sắc đến kinh tế và xã hội Bắc Giang cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX. Cụ thể, có thể thấy những ảnh hưởng chính như sau:
1. Về kinh tế:
- Khai thác tài nguyên: Thực dân Pháp tập trung khai thác tài nguyên thiên nhiên như khoáng sản, lâm sản tại các vùng miền núi Bắc Giang. Những hoạt động này không mang lại lợi ích cho người dân địa phương mà chủ yếu phục vụ lợi ích của chính quyền thuộc địa và các công ty tư bản Pháp.
- Nông nghiệp: Pháp tiếp tục duy trì chế độ phong kiến, thực hiện việc thu thuế nặng nề với người nông dân Bắc Giang. Người dân phải chịu đựng gánh nặng sưu thuế, trong khi điều kiện sản xuất nông nghiệp gặp nhiều khó khăn do thiên tai, dịch bệnh và thiếu cơ sở hạ tầng.
- Công nghiệp: Công nghiệp ở Bắc Giang hầu như không phát triển dưới chính sách thuộc địa. Người Pháp chỉ quan tâm tới khai thác nguyên liệu thô và xuất khẩu sang Pháp mà không chú trọng đầu tư phát triển ngành công nghiệp chế biến tại chỗ.
2. Về xã hội:
- Phân hóa giai cấp: Chính sách khai thác thuộc địa đã làm gia tăng sự phân hóa giàu nghèo trong xã hội. Giai cấp địa chủ và tư sản người Việt giàu lên nhờ việc hợp tác với Pháp, trong khi đại bộ phận nông dân vẫn sống trong cảnh đói nghèo, thiếu đất sản xuất và phải chịu đựng sự bóc lột nặng nề.
- Đô thị hóa: Quá trình khai thác thuộc địa thúc đẩy sự hình thành một số thị trấn, thị xã nhỏ tại Bắc Giang, song phần lớn vẫn mang tính chất phục vụ cho việc quản lý và khai thác của chính quyền thuộc địa, chứ không phải sự phát triển kinh tế - xã hội tự nhiên của địa phương.
- Giáo dục và văn hóa: Pháp giới thiệu hệ thống giáo dục mới nhưng chỉ dành cho tầng lớp tinh hoa, quan lại, và con em địa chủ. Văn hóa truyền thống địa phương bị ảnh hưởng mạnh bởi sự du nhập của văn hóa Pháp, khiến giá trị văn hóa bản địa dần suy giảm.
Tóm lại, chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp đã gây ra nhiều khó khăn và thách thức cho nền kinh tế và xã hội của Bắc Giang trong giai đoạn cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX. Tuy nhiên, nó cũng là nguồn gốc làm nảy sinh các phong trào đấu tranh của nhân dân địa phương chống lại ách đô hộ của Pháp.