Chủ nghĩa tư bản là một hệ thống kinh tế chính trị mà trong đó các phương tiện sản xuất và phân phối hàng hóa được sở hữu tư nhân, và hoạt động kinh tế chủ yếu dựa trên nguyên tắc thị trường tự do. Quá trình hình thành của chủ nghĩa tư bản có thể được chia thành một số giai đoạn cơ bản như sau:

1. **Giai đoạn tiền tư bản (Thế kỷ 15 - 17)**:
- Xuất hiện trước khi chủ nghĩa tư bản chính thức hình thành, giai đoạn này bao gồm các hoạt động thương mại ban đầu và sự phát triển của các thành phố thương mại.
- Sự phát triển của giao thương quốc tế, đặc biệt là qua các cuộc thám hiểm hàng hải (như của Christopher Columbus, Vasco da Gama) dẫn đến việc mở rộng thị trường và tăng cường trao đổi hàng hóa.

2. **Thời kỳ Phục hưng và Cải cách (Thế kỷ 15 - 16)**:
- Phục hưng đã dẫn đến sự phát triển của tri thức và khoa học, thúc đẩy các quan điểm kinh tế mới.
- Cải cách tôn giáo khuyến khích tư duy cá nhân và quyền tự do cá nhân, điều này góp phần vào sự nổi bật của cá nhân và sở hữu tư nhân.

3. **Cách mạng công nghiệp (Thế kỷ 18 - 19)**:
- Cách mạng công nghiệp là bước ngoặt quan trọng trong lịch sử hình thành chủ nghĩa tư bản. Nó mang lại sự chuyển mình từ nền kinh tế nông nghiệp sang nền kinh tế công nghiệp.
- Công nghệ mới (như máy hơi nước, máy dệt) cho phép gia tăng sản xuất, hình thành nên các nhà máy lớn và tạo ra một lực lượng lao động công nghiệp.
- Sự hình thành các giai cấp xã hội mới (giai cấp công nhân và giai cấp tư sản) tạo nên những thay đổi sâu sắc trong cấu trúc xã hội.

4. **Tăng trưởng kinh tế và toàn cầu hóa (Thế kỷ 19 - 20)**:
- Các nước tư bản châu Âu và Bắc Mỹ tăng cường phát triển kinh tế, mở rộng thị trường toàn cầu thông qua thực dân hóa và thương mại quốc tế.
- Sự phát triển của hệ thống ngân hàng, thị trường tài chính và đầu tư quốc tế cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy chủ nghĩa tư bản.

5. **Chủ nghĩa tư bản hiện đại (Thế kỷ 20 - 21)**:
- Sự phát triển của công nghệ thông tin và Internet đã thay đổi hình thức sản xuất và kinh doanh, dẫn đến sự hình thành của kinh tế số.
- Các khái niệm về kinh tế thị trường tự do, chủ nghĩa tự do kinh tế và toàn cầu hóa ngày càng trở nên phổ biến.
- Tuy nhiên, chủ nghĩa tư bản hiện đại cũng đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm bất bình đẳng kinh tế, khủng hoảng tài chính và vấn đề môi trường.

Quá trình hình thành chủ nghĩa tư bản là một quá trình dài, liên quan đến nhiều yếu tố kinh tế, xã hội, chính trị và văn hóa.