Xã hội phong kiến ở Tây Âu là một xã hội phân cấp, dựa trên các mối quan hệ phong kiến giữa lãnh chúa và nông nô. Sự sụp đổ của Đế chế Tây La Mã dẫn đến sự tan rã của hệ thống chính trị tập trung và sự trỗi dậy của chế độ phong kiến. Đặc trưng cơ bản của xã hội này là:

• Chế độ phong kiến: Là hệ thống quan hệ xã hội dựa trên sự sở hữu ruộng đất và sự phụ thuộc cá nhân. Vua ban đất (tước vị) cho các quý tộc (lãnh chúa) để đổi lấy sự trung thành và phục vụ quân sự. Các lãnh chúa lại ban đất cho các quý tộc cấp thấp hơn, tạo nên một hệ thống phân cấp phức tạp.

• Quan hệ lãnh chúa - nông nô: Nông nô là tầng lớp thấp nhất, gắn chặt với ruộng đất của lãnh chúa. Họ phải nộp thuế, lao động cống nạp và phục tùng lãnh chúa. Đổi lại, lãnh chúa bảo vệ họ (về mặt lý thuyết) trước các mối đe dọa bên ngoài. Đây là mối quan hệ bất bình đẳng, mang tính chất bóc lột.

• Giáo hội có ảnh hưởng lớn: Giáo hội Công giáo đóng vai trò quan trọng trong đời sống chính trị, kinh tế và xã hội. Giáo hội sở hữu đất đai rộng lớn, có quyền lực to lớn và ảnh hưởng mạnh mẽ đến tư tưởng, đạo đức của xã hội. Giáo sĩ nắm giữ nhiều chức vụ quan trọng và có ảnh hưởng đáng kể đến các lãnh chúa.

• Kinh tế tự cung tự cấp: Nền kinh tế chủ yếu dựa trên sản xuất nông nghiệp trong các lãnh địa. Các lãnh địa gần như tự túc về lương thực, thủ công nghiệp. Mối quan hệ thương mại giữa các lãnh địa rất hạn chế.

• Văn hóa đặc trưng: Văn hóa phong kiến mang đậm dấu ấn tôn giáo, trọng quý tộc, hiệp sĩ và chiến tranh. Kiến trúc (lâu đài, nhà thờ), văn học (ca dao, sử thi, truyện hiệp sĩ) phản ánh rõ nét đặc điểm này.

Lãnh địa là đơn vị kinh tế, chính trị và hành chính cơ bản của xã hội phong kiến Tây Âu. Một lãnh địa thường bao gồm:

• Đất đai: Đây là tài sản quan trọng nhất của lãnh chúa, bao gồm đất canh tác, rừng, đồng cỏ, và các nguồn tài nguyên khác.

• Nông nô: Là lực lượng lao động chính trong lãnh địa, phụ thuộc hoàn toàn vào lãnh chúa. Họ sống trong các làng mạc trên đất của lãnh chúa, làm việc trên ruộng đất và phải nộp thuế, lao động cống nạp cho lãnh chúa.

• Lâu đài: Là trung tâm quyền lực của lãnh chúa, vừa là nơi ở, vừa là nơi bảo vệ lãnh địa trước các cuộc tấn công.

• Nhà thờ: Thường được xây dựng trong lãnh địa, thể hiện ảnh hưởng của Giáo hội. Giáo sĩ trong nhà thờ có thể nắm giữ quyền lực và ảnh hưởng lớn trong lãnh địa.

• Xưởng thủ công: Một số lãnh địa có các xưởng thủ công nhỏ, sản xuất các sản phẩm phục vụ nhu cầu của lãnh chúa và nông nô. Sản xuất chủ yếu mang tính chất tự cung tự cấp.

• Hệ thống tự trị: Mỗi lãnh địa hoạt động tương đối độc lập về mặt kinh tế và hành chính, lãnh chúa có quyền cai trị trong lãnh địa của mình. Tuy nhiên, họ vẫn phải lệ thuộc vào các lãnh chúa cấp trên và vua.

Tóm lại, xã hội phong kiến Tây Âu là một xã hội phân cấp, với hệ thống lãnh địa đóng vai trò quan trọng. Mối quan hệ lãnh chúa - nông nô là nền tảng của xã hội này, chi phối mọi mặt đời sống kinh tế, chính trị và xã hội. Sự tự cung tự cấp và sự phân tán quyền lực là những đặc điểm nổi bật của xã hội và lãnh địa phong kiến.