Nam Cao là một trong những nhà văn hiện thực xuất sắc của văn học Việt Nam đầu thế kỷ XX, nổi bật với khả năng khai thác sâu sắc tâm lý nhân vật và tái hiện chân thực những góc khuất của xã hội nghèo khổ. Đoạn trích “Một đám cưới” là minh chứng rõ ràng cho nghệ thuật tự sự độc đáo của Nam Cao, với những thủ pháp xây dựng hình ảnh, mô tả tỉ mỉ, và lối kể chuyện sinh động, giúp ông khắc họa được hiện thực xã hội và sự thương cảm đối với những phận người nghèo khó.

Đầu tiên, nghệ thuật tự sự của Nam Cao trong đoạn trích này được thể hiện rõ nét qua cách chọn tình huống truyện. Lấy bối cảnh là một đám cưới – vốn là sự kiện vui vẻ trong đời người, nhưng đám cưới trong “Một đám cưới” lại diễn ra trong khung cảnh nghèo khó, u ám và đầy đau thương. Nam Cao đưa người đọc vào một đám cưới nhà quê với sự vắng lặng, đìu hiu, không nhạc, không tiếng cười, chỉ có sự chật vật và u sầu. Bằng sự đối lập này, ông đã phơi bày ra thực trạng khốn cùng của người nông dân trong xã hội phong kiến. Đám cưới vốn là biểu tượng của hạnh phúc, nhưng với người nghèo, nó lại là gánh nặng và bi kịch.

Nghệ thuật tự sự của Nam Cao còn nổi bật qua cách ông xây dựng hình ảnh nhân vật. Các nhân vật trong “Một đám cưới” hiện lên chân thực với nỗi buồn và nỗi đau ẩn giấu. Đặc biệt là hình ảnh cô dâu và chú rể – những người lẽ ra phải là trung tâm của đám cưới, lại chỉ xuất hiện mờ nhạt, lặng lẽ như những cái bóng, không trang phục cưới, không kiệu hoa, không vẻ vui tươi. Qua cách miêu tả ngoại hình và cảm xúc của họ, Nam Cao khiến người đọc cảm nhận được nỗi buồn tủi, bất lực của những con người bị cái nghèo đeo bám, đến mức không thể có một đám cưới trọn vẹn. Những chi tiết tưởng chừng như vụn vặt này đã góp phần làm nổi bật sự tăm tối và đau khổ trong cuộc sống của những con người nghèo.

Thêm vào đó, Nam Cao cũng sử dụng ngôn ngữ chân thực và giản dị, đầy sức gợi. Lối kể chuyện của ông không phô trương mà chậm rãi, từ tốn, như chính nhịp sống của làng quê nghèo. Ông sử dụng những từ ngữ quen thuộc, gần gũi với đời sống người dân, nhưng lại đầy sức biểu cảm và ám ảnh. Những câu văn miêu tả sự khó khăn, thiếu thốn trong đám cưới ấy không cần phải dài dòng hay cường điệu, nhưng vẫn để lại ấn tượng sâu sắc. Bằng cách này, Nam Cao đã tạo ra một lối tự sự đậm chất hiện thực, khiến người đọc không chỉ thấy mà còn cảm nhận được nỗi đau của nhân vật.

Một điểm đặc sắc khác trong nghệ thuật tự sự của Nam Cao là cách ông xây dựng giọng điệu của câu chuyện. Ông không chỉ kể chuyện một cách lạnh lùng, khách quan mà còn xen vào đó giọng điệu chua chát, xót xa, bộc lộ sự cảm thông sâu sắc đối với những người dân nghèo. Những lời lẽ của ông chứa đựng sự phê phán, nhưng không phải phê phán họ, mà là phê phán cái xã hội đã đẩy họ vào cảnh sống khốn cùng ấy. Nam Cao không che giấu sự mỉa mai dành cho một cuộc sống mà niềm vui cũng bị gánh nặng của đói nghèo chôn vùi, như đám cưới nhưng chẳng có lấy một chút niềm vui thật sự.

Hơn nữa, nghệ thuật tự sự của Nam Cao trong “Một đám cưới” còn thể hiện ở khả năng khơi gợi cảm xúc nơi người đọc. Bằng tình huống đặc biệt, hình ảnh chân thực, ngôn ngữ giản dị và giọng văn thấm đượm sự đồng cảm, Nam Cao đã để lại trong lòng người đọc sự ám ảnh và nỗi đau về số phận bất hạnh của những người dân nghèo trong xã hội cũ. Không cần phải dùng đến những mô tả hào nhoáng, ông đã chạm đến trái tim người đọc bằng cách khắc họa cuộc sống bình dị nhưng đẫm đầy nước mắt của những con người nơi làng quê.

 Nghệ thuật tự sự của Nam Cao trong “Một đám cưới” thể hiện qua việc lựa chọn tình huống, xây dựng nhân vật, sử dụng ngôn ngữ chân thực và khơi gợi cảm xúc người đọc. Qua đó, Nam Cao không chỉ tái hiện lại hiện thực khắc nghiệt mà còn gửi gắm lòng trắc ẩn và niềm thương cảm với những người dân lao động. Chính nghệ thuật tự sự ấy đã giúp ông khẳng định tài năng của mình trong việc khắc họa hiện thực và bộc lộ những giá trị nhân văn cao đẹp trong tác phẩm.