• Khái niệm: Di truyền là hiện tượng truyền đạt các đặc điểm từ bố mẹ sang con cái. Nói cách khác, con cái thường mang những đặc điểm giống bố mẹ hoặc tổ tiên.
• Ví dụ:
  • Con người: Màu mắt, màu tóc, nhóm máu, chiều cao, hình dạng khuôn mặt... thường có sự tương đồng giữa bố mẹ và con cái.
  • Động vật: Mèo con thường có màu lông giống mèo mẹ, chó con có hình dạng giống chó bố.
  • Thực vật: Cây táo con thường cho quả giống cây táo mẹ về màu sắc, hình dáng.

• Khái niệm: Biến dị là hiện tượng con cái khác biệt với bố mẹ và với các cá thể cùng loài.
• Ví dụ:
  • Con người: Trong một gia đình, các anh chị em thường có những đặc điểm khác nhau như chiều cao, cân nặng, tính cách.
  • Động vật: Các con ngựa trong cùng một đàn có màu lông khác nhau, các con bò sữa có năng suất sữa khác nhau.
  • Thực vật: Các cây hoa hồng cùng một giống có thể có màu sắc hoa khác nhau.

• Di truyền tạo nên sự ổn định của loài: Nhờ di truyền, các đặc điểm thích nghi của loài được duy trì và truyền lại cho thế hệ sau.
• Biến dị tạo nên sự đa dạng của loài: Nhờ biến dị, các cá thể trong loài có những đặc điểm khác nhau, giúp loài thích nghi tốt hơn với môi trường sống thay đổi.
• Sự kết hợp cả hai: Sự tiến hóa của các loài sinh vật là kết quả của quá trình chọn lọc tự nhiên tác động lên các biến dị di truyền có lợi.

Ví dụ minh họa:

Giả sử có một loài chim sống trong rừng. Ban đầu, tất cả các con chim đều có màu lông nâu, giúp chúng ngụy trang tốt. Tuy nhiên, do một đột biến gen, một số con chim con sinh ra có màu lông xanh lá. Trong môi trường sống này, chim màu nâu vẫn được bảo vệ tốt, nhưng chim màu xanh lá lại dễ bị kẻ thù phát hiện. Tuy nhiên, nếu môi trường sống thay đổi, chẳng hạn như cây cối trong rừng chuyển sang màu xanh lá, thì lúc này chim màu xanh lá lại có lợi thế hơn. Qua nhiều thế hệ, số lượng chim màu xanh lá sẽ tăng lên và trở thành màu lông phổ biến của loài.