Trước khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời vào năm 1930, tình hình cách mạng Việt Nam diễn ra trong bối cảnh nhiều biến động chính trị, xã hội và kinh tế. Dưới đây là một số điểm nổi bật về tình hình cách mạng Việt Nam trước khi Đảng ra đời:

1. **Thực dân Pháp xâm lược**: Việt Nam từ giữa thế kỷ 19 đã trở thành thuộc địa của Pháp. Chính sách áp bức, bóc lột của thực dân Pháp đã gây ra sự phẫn nộ trong quần chúng nhân dân, dẫn đến nhiều cuộc nổi dậy, khởi nghĩa chống thực dân.

2. **Phong trào yêu nước**: Nhiều phong trào yêu nước nổ ra, tiêu biểu là phong trào Cần Vương (1885-1889) do vua Hàm Nghi lãnh đạo, và sau này là phong trào Đông Du do Phan Bội Châu khởi xướng cũng như phong trào Việt Nam Quốc dân Đảng.

3. **Sự xuất hiện của tư tưởng cách mạng**: Cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, nhiều nhà trí thức và các phong trào tư tưởng như chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa dân tộc đã nổ ra, thúc đẩy tinh thần đấu tranh cho độc lập dân tộc. Các nhà cách mạng như Phan Châu Trinh, Phan Bội Châu, Nguyễn Thái Học đã đóng góp lớn vào phong trào.

4. **Tình hình xã hội**: Xã hội Việt Nam lúc bấy giờ chia rẽ sâu sắc giữa các giai tầng. Giai cấp nông dân chiếm đa số nhưng sống trong cảnh nghèo khổ, áp bức. Đô thị cũng phát triển nhưng vẫn chịu sự kiểm soát chặt chẽ của thực dân.

5. **Tác động của các phong trào cách mạng quốc tế**: Sự lan tỏa của phong trào cách mạng thế giới, đặc biệt là Cách mạng Tháng Mười Nga (1917), đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến tư tưởng cách mạng ở Việt Nam, mở ra triển vọng cho một con đường cách mạng mới.

6. **Sự hình thành các tổ chức cách mạng**: Trong bối cảnh đó, các tổ chức cách mạng như Tân Việt Cách mạng Đảng, Việt Nam Quốc dân Đảng lần lượt ra đời, mặc dù các tổ chức này chưa tập hợp được lực lượng quần chúng rộng rãi và chưa đủ khả năng lãnh đạo phong trào.

Sự kết hợp giữa yêu cầu độc lập dân tộc và phong trào công nhân đã dẫn đến việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam vào năm 1930, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lịch sử cách mạng Việt Nam.