Văn học là một dòng chảy bất tận, luôn vận động và phát triển không ngừng. Trong dòng chảy đó, việc các tác giả mượn, biến đổi và sáng tạo từ những nguồn tài liệu có sẵn là điều không thể tránh khỏi. Chính điều này đã làm giàu thêm sự phong phú và đa dạng của kho tàng văn học. "Truyện Kiều" của Nguyễn Du, một tác phẩm kinh điển của văn học Việt Nam, là một minh chứng điển hình cho quá trình sáng tạo, biến đổi và sử dụng các nguồn tài liệu có sẵn trong văn học. Lấy cảm hứng từ "Truyện Kim Vân Kiều" của Thanh Tâm Tài Nhân, nhưng Nguyễn Du không sao chép một cách đơn thuần. Ông đã khéo léo chọn lọc những chất liệu như cốt truyện, nhân vật và mô típ để tạo nên một tác phẩm mới mẻ, mang đậm dấu ấn cá nhân. Nguyễn Du đã vượt xa khỏi khung cảnh cơ bản của "Truyện Kim Vân Kiều", táo bạo tạo ra những biến đổi sáng tạo và phong phú. Việc bổ sung nhân vật Thúy Kiều, một nhân vật với đời sống tâm lý sâu sắc và đầy đau thương, không chỉ làm phong phú thêm câu chuyện mà còn tạo ra sự đồng cảm và chú ý đặc biệt từ độc giả. Sự thay đổi về kết thúc, từ một kết cục truyền thống sang một kết thúc mới, mang lại thông điệp sâu sắc hơn về cuộc sống và con người. Trong việc phát triển nhân vật, Nguyễn Du đã làm cho những nhân vật trong "Truyện Kim Vân Kiều" trở nên sống động hơn bằng cách tạo ra những đặc điểm tâm lý phức tạp và mang tính nhân văn sâu sắc. Thúy Kiều, biểu tượng của vẻ đẹp và tài năng, đồng thời cũng là biểu tượng của sự kiên nhẫn và lòng dũng cảm trong cuộc đời, đã trở thành một biểu tượng của sự kiên định và sức mạnh trong cuộc sống, đồng thời là sự lên án sâu sắc đối với sự bất công của xã hội phong kiến. Nguyễn Du đã tận dụng những mô típ quen thuộc trong văn học dân gian, nhưng thay đổi chúng để phản ánh ý tưởng và phong cách sáng tạo của mình. Ví dụ, mô típ "hòn đá thử vàng" không chỉ đơn thuần là một thử thách vật chất, mà còn là thử thách về lòng kiên nhẫn và sự chống chọi với số phận của Thúy Kiều, từ đó khẳng định giá trị nhân văn của tác phẩm. Sự sáng tạo là yếu tố quan trọng nhất giúp "Truyện Kiều" trở thành một tác phẩm vĩ đại, đóng góp không nhỏ vào sự phát triển của văn học Việt Nam. Nguyễn Du đã vẽ nên một bức tranh xã hội phong phú và đa chiều, thể hiện tư tưởng nhân văn sâu sắc và khẳng định tài năng vĩ đại của mình trong lịch sử văn học. "Truyện Kiều" là một kiệt tác của văn học Việt Nam, một bông hoa rực rỡ trong vườn hoa văn học thế giới. Sự vay mượn, cải biến và sáng tạo của Nguyễn Du đã góp phần tạo nên giá trị trường tồn của tác phẩm, đưa nó trở thành biểu tượng vĩnh cửu của văn học Việt Nam và văn học thế giới.