Bài thơ "Mẹ và quả" của Nguyễn Khoa Điềm là một tác phẩm đặc sắc thể hiện tình cảm sâu nặng của tác giả đối với mẹ và những kỷ niệm gắn bó với quê hương. Dưới đây là một số điểm nổi bật trong phân tích bài thơ:

1. **Tình mẫu tử**: Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh của mẹ, biểu tượng của sự hy sinh và chăm sóc. Những câu thơ diễn tả sự kính trọng và lòng biết ơn của tác giả đối với mẹ, phản ánh mối liên hệ chặt chẽ giữa mẹ và con.

2. **Hình ảnh giản dị, gần gũi**: Mẹ được miêu tả qua hình ảnh giản dị, từ bàn tay gầy guộc đến những món quà quê mùa. Điều này không chỉ thể hiện sự vất vả của mẹ mà còn gợi nhớ về những kỷ niệm ngọt ngào, từ đó tạo ra sự đồng cảm trong lòng người đọc.

3. **Tâm trạng và cảm xúc**: Tác giả thể hiện nỗi nhớ quê hương, nỗi trăn trở về cuộc sống hiện tại và những giá trị truyền thống bị lãng quên. Sự trở về với ký ức về mẹ là một phần quan trọng trong hành trình tìm lại bản thân.

4. **Ngôn ngữ thơ**: Nguyễn Khoa Điềm sử dụng ngôn ngữ chính xác, giàu hình ảnh và âm điệu. Các biện pháp nghệ thuật như so sánh, ẩn dụ thường xuyên được lồng ghép, khiến cho bài thơ vừa súc tích vừa sâu sắc.

5. **Tư tưởng nhân văn**: Bài thơ không chỉ khắc họa tình yêu thương của con đối với mẹ mà còn là lời nhắc nhở về giá trị của gia đình, quê hương và những truyền thống văn hóa.

Tóm lại, "Mẹ và quả" là một bài thơ giàu tính nhân văn, mang đậm hơi thở của dân tộc và tình cảm sâu lắng mà mỗi người con dành cho mẹ.