Hàn Mặc Tử, một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ mới, đã để lại dấu ấn sâu sắc với những tác phẩm đầy cảm xúc và tràn ngập chất trữ tình. Trong số đó, "Đây thôn Vĩ Dạ" là một kiệt tác phản ánh tâm trạng vừa tha thiết yêu đời, vừa u hoài trước những nghịch cảnh của cuộc đời. Qua bài thơ, người đọc không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp thiên nhiên và tình người mà còn thấy rõ những sáng tạo nghệ thuật độc đáo của Hàn Mặc Tử.

Bài thơ mở đầu bằng một câu hỏi tu từ mang âm hưởng như lời trách móc nhẹ nhàng, gợi mở không gian thôn Vĩ Dạ với hình ảnh thiên nhiên trong sáng, thanh khiết:
“Sao anh không về chơi thôn Vĩ?”
Hàn Mặc Tử mời gọi người đọc bước vào một thế giới thanh bình của làng quê Huế. Khung cảnh hiện ra với những đường nét hài hòa, giản dị: "Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên / Vườn ai mướt quá xanh như ngọc". Cảnh sắc thôn Vĩ không chỉ đẹp mà còn ngập tràn sức sống, qua ánh nắng ban mai, hàng cau thẳng tắp, và sắc xanh ngọc bích của khu vườn. Ở đây, thiên nhiên không chỉ là cảnh vật mà còn là nơi khơi dậy cảm xúc yêu đời của nhà thơ.

Tuy nhiên, đằng sau vẻ đẹp thiên nhiên ấy, ta nhận ra nỗi buồn man mác của Hàn Mặc Tử. Cảnh vật tươi sáng như một hồi ức đẹp đẽ, nhưng cũng là lời nhắc nhở về sự chia cách và cảm giác cô đơn. Hình ảnh "lá trúc che ngang mặt chữ điền" mang vẻ đẹp dịu dàng mà bí ẩn, như khép lại một mối tình đơn phương, một khát khao chưa được đáp trả.

Sang khổ thơ thứ hai, dòng cảm xúc chuyển từ tả cảnh sang suy tư. Nhà thơ đưa người đọc vào một không gian sông nước mênh mang:
“Gió theo lối gió, mây đường mây / Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay”.
Những hình ảnh này gợi lên sự chia lìa, lạc lõng, đồng thời phản ánh tâm trạng rối bời của chính tác giả. Cảnh vật dù hữu tình nhưng lại chất chứa nỗi buồn u uẩn. Ở đây, nghệ thuật đối lập giữa gió và mây càng làm nổi bật cảm giác bất lực, như chính cuộc đời của Hàn Mặc Tử - một người luôn khát khao yêu thương nhưng lại bị bệnh tật và số phận nghiệt ngã ngăn cách.

Khổ cuối đưa ta đến thế giới mộng mơ, huyền ảo, nơi nhà thơ thể hiện khát vọng gặp gỡ nhưng cũng là lời chia ly trong tiềm thức:
“Mơ khách đường xa, khách đường xa / Áo em trắng quá nhìn không ra”.
Hình ảnh “áo trắng” biểu tượng cho sự trong sáng, tinh khôi nhưng cũng là sự xa vời, nhạt nhòa. Tất cả tan biến trong dòng chảy thời gian, để lại nỗi đau khắc khoải và cảm giác bất lực của tác giả.

Về mặt nghệ thuật, "Đây thôn Vĩ Dạ" ghi dấu ấn bởi sự kết hợp tài tình giữa bút pháp hiện thực và lãng mạn. Những hình ảnh thiên nhiên được miêu tả sinh động qua ngôn ngữ thơ giàu sức gợi. Câu thơ ẩn chứa nhịp điệu uyển chuyển, tự nhiên như tiếng lòng của nhà thơ. Sự thay đổi cảm xúc qua từng khổ thơ - từ tha thiết, bâng khuâng đến trầm lắng, u buồn - tạo nên một dòng chảy cảm xúc đậm chất trữ tình. Đặc biệt, bài thơ còn mang tính biểu tượng sâu sắc, với mỗi hình ảnh đều gợi lên những tầng nghĩa riêng, khiến người đọc không ngừng suy ngẫm.

"Đây thôn Vĩ Dạ" không chỉ là bức tranh quê hương thanh bình mà còn là tiếng lòng của một con người yêu đời, yêu người nhưng lại sống trong nghịch cảnh. Tác phẩm không chỉ phản ánh tài năng thi ca vượt bậc của Hàn Mặc Tử mà còn là thông điệp sâu sắc về cuộc sống: ngay cả trong nỗi đau, con người vẫn khát khao sống và yêu. Bài thơ, vì thế, mãi trường tồn với thời gian, trở thành một áng thơ đẹp trong văn học Việt Nam.