Trong bài thơ "Thói đời" của Trần Tế Xương, hai câu thơ "Người bảo ông điên, ông chẳng điên, / Ông thương ông tiếc hoá ông phiền" thể hiện một cách sâu sắc thái độ, tâm trạng và bản chất của nhân vật trữ tình trong tác phẩm.

• "Người bảo ông điên, ông chẳng điên": Câu này phản ánh thái độ của người khác đối với nhân vật ông. Theo quan niệm thông thường, khi con người có những hành động, suy nghĩ khác biệt, không phù hợp với chuẩn mực xã hội, họ dễ bị cho là "điên". Tuy nhiên, nhân vật ông trong bài thơ khẳng định mình "chẳng điên", ông không bị cuốn theo những quan điểm thông thường của xã hội. Điều này cho thấy ông có một cái nhìn riêng biệt, một tư duy độc lập và không dễ bị chi phối bởi thói đời.
• "Ông thương ông tiếc hoá ông phiền": Câu thơ này thể hiện tâm trạng của nhân vật ông, đó là nỗi buồn, sự lo lắng về những điều mình không thể thay đổi. "Ông thương ông tiếc" cho thấy ông có những cảm xúc mạnh mẽ, sâu sắc với chính bản thân và cuộc đời mình, nhưng điều này lại chỉ khiến ông thêm phiền muộn. Đây là một cái nhìn bi quan về cuộc sống, khi mà mọi sự cố gắng, lo lắng lại chỉ dẫn đến sự đau khổ, mệt mỏi.

Cả hai câu thơ phản ánh một cách rõ rệt tính cách của nhân vật trữ tình trong bài thơ. Dù người khác có cho ông là "điên", ông vẫn khẳng định mình không như vậy. Ông không sống theo chuẩn mực xã hội mà đi theo cảm xúc, quan điểm riêng của mình. Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc ông phải đối mặt với những khó khăn, sự cô đơn, và đôi khi là sự phiền muộn, khi mà những suy nghĩ của ông không được sự đồng tình, thấu hiểu từ người khác. Những cảm xúc "thương" và "tiếc" mà ông dành cho mình, mặc dù xuất phát từ lòng tự trọng và sự sâu sắc, lại khiến ông cảm thấy căng thẳng, mệt mỏi, cho thấy mối quan hệ phức tạp giữa cá nhân và xã hội.

• Phép đối lập (antithesis): Hai câu thơ sử dụng phép đối lập giữa "điên" và "chẳng điên", giữa "thương" và "phiền", tạo nên một sự tương phản rõ rệt trong tâm trạng của nhân vật. Điều này làm nổi bật sự mâu thuẫn trong lòng ông: ông không điên nhưng lại phải chịu đựng nỗi phiền muộn vì những suy nghĩ, cảm xúc của mình.
• Phép điệp từ: Từ "ông" được lặp lại nhiều lần trong hai câu thơ, nhấn mạnh vào sự khẳng định và cô đơn của nhân vật. "Ông" là cách gọi gần gũi, nhưng cũng là một biểu tượng của sự tự cô lập, không hòa nhập vào dòng chảy chung của xã hội.

Thông qua hai câu thơ này, Trần Tế Xương muốn lên án thói đời đầy giả dối và chỉ trích xã hội phong kiến với những quan niệm hẹp hòi, khắt khe. Những người sống khác biệt, có suy nghĩ và quan điểm riêng đều bị xem là "điên", nhưng thực chất họ lại là những người có cái nhìn sâu sắc, hiểu rõ bản chất của cuộc sống. Tuy nhiên, xã hội không dễ dàng chấp nhận sự khác biệt, và đôi khi chính sự cảm thông quá mức với bản thân lại là nguyên nhân khiến con người cảm thấy phiền muộn, đau khổ.

Hai câu thơ "Người bảo ông điên, ông chẳng điên, / Ông thương ông tiếc hoá ông phiền" thể hiện một cách sâu sắc tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ "Thói đời". Đây là sự phản ánh bi kịch của con người khi phải đối mặt với sự cô đơn và bất công trong xã hội, đồng thời thể hiện một cái nhìn chua chát, thấm đẫm sự mệt mỏi trước những thử thách và định kiến của cuộc sống.