Câu 1: Chỉ ra dấu hiệu để xác định thể thơ của đoạn trích.
Đoạn trích "Thư gửi mẹ" của Nguyễn Quang Thiều được viết dưới thể thơ tự do. Dấu hiệu để xác định thể thơ này là:
Không có quy tắc về số lượng âm tiết hay vần ở mỗi câu.
Các câu trong đoạn trích không có sự đối xứng chặt chẽ về số dòng hay cấu trúc câu, thể hiện sự tự do trong cách thể hiện cảm xúc.
Sự lặp lại câu (ví dụ: “Con đã về”) và không có vần là đặc điểm điển hình của thể thơ tự do, giúp tác giả thể hiện tình cảm một cách tự nhiên, chân thật.
Câu 2: Trong khổ thơ 4, hãy chỉ ra các chi tiết cho thấy người lính đã trở về bên mẹ.
Trong khổ thơ 4, các chi tiết thể hiện người lính đã trở về bên mẹ:
“Con đã vào đến bếp nhà ta”: Người lính trở về ngay trong không gian quen thuộc của gia đình, là hình ảnh gắn bó với mẹ.
“Ngồi bên mẹ xoè tay hơ trước lửa”: Hình ảnh người lính quây quần bên mẹ, cùng mẹ sưởi ấm bên lửa, thể hiện sự gần gũi, thân mật.
“Niêu tép mẹ kho suốt đời không thể nguội”: Câu thơ này mô tả hình ảnh rất gần gũi và ấm áp về mẹ, niêu tép là món ăn đặc trưng của gia đình, biểu tượng cho tình yêu thương và sự chăm sóc vô bờ bến của mẹ.
Câu 3: Nêu hiệu quả của phép tu từ điệp ngữ “con đã về” trong khổ 5 và 6.
Điệp ngữ “con đã về” trong khổ 5 và 6 có tác dụng:
Nhấn mạnh sự trở về của người lính: Mỗi lần lặp lại câu này, tác giả muốn khắc sâu cảm xúc của người lính khi trở về bên mẹ, đồng thời thể hiện sự quay lại với tổ ấm sau chiến tranh, nơi tình cảm gia đình vẫn tồn tại vĩnh cửu.
Khẳng định sự trọn vẹn và đầy đủ của cuộc sống: Dù chiến tranh đã qua đi, dù thời gian trôi đi, sự trở về của người lính vẫn là một niềm hạnh phúc lớn lao, biểu tượng cho sự kết thúc của đau thương, chia ly.
Tạo nhịp điệu: Việc lặp lại giúp cho bài thơ có nhịp điệu đều đặn, dễ dàng diễn tả cảm xúc của người lính về sự trở về quê hương và mẹ, đồng thời tạo nên sự lắng đọng, sâu lắng trong lòng người đọc.
Câu 4: Anh/chị hãy nêu cách hiểu của mình về hai câu thơ “Ôi lá thư chỉ một câu gọi mẹ/Là lá thư dài nhất ở trên đời”.
Hai câu thơ “Ôi lá thư chỉ một câu gọi mẹ/Là lá thư dài nhất ở trên đời” có thể hiểu là:
Tình cảm chân thành và sâu sắc của người con: Dù chỉ có một câu đơn giản, nhưng câu "gọi mẹ" lại chứa đựng biết bao cảm xúc, là sự hy sinh, là lòng kính yêu vô bờ của người con dành cho mẹ. Chỉ một câu gọi thôi nhưng đã chứa đựng cả một tâm hồn, cả một đời hy sinh, lo lắng, tình yêu sâu nặng của người con đối với mẹ.
Sự giản dị mà sâu sắc: Câu thơ này cũng chỉ ra rằng đôi khi những lời yêu thương giản dị nhất lại có ý nghĩa sâu sắc nhất, không cần phải dài dòng, chỉ cần một câu gọi "mẹ" thôi cũng đã đủ để diễn tả hết tình cảm.
Câu 5: Anh/chị hãy rút ra một thông điệp sâu sắc từ đoạn trích “Thư gửi mẹ”.
Thông điệp sâu sắc từ đoạn trích “Thư gửi mẹ” là:
Sự hy sinh và tình cảm vô bờ bến của người lính đối với mẹ: Đoạn trích thể hiện sự yêu thương, kính trọng mẹ của người lính đã hy sinh trong chiến tranh. Hình ảnh người lính trở về bên mẹ sau bao năm tháng chiến tranh khốc liệt là minh chứng cho tình yêu thương gia đình bất diệt.
Giá trị của tình mẹ trong cuộc sống: Dù chiến tranh qua đi, nhưng tình yêu mẹ vẫn luôn vẹn nguyên, là điểm tựa vững chắc cho người con. Dù cuộc sống có thay đổi thế nào, tình cảm gia đình và tình mẹ vẫn là điều quan trọng nhất.
Khát vọng hòa bình: Người lính trở về sau chiến tranh, trở về trong tiếng cười, trong mùa gặt hái, mùa xuân, thể hiện mong muốn một cuộc sống bình yên, hạnh phúc.