Cấu tạo và chức năng các thành phần chính của tế bào
1. Màng tế bào (màng sinh chất):
Cấu tạo:
Gồm lớp kép phospholipid cùng với các protein xen kẽ, carbohydrate và cholesterol (ở tế bào động vật).
Chức năng:
Bao bọc và bảo vệ tế bào.
Điều chỉnh sự trao đổi chất (các chất dinh dưỡng, khí và chất thải) giữa tế bào và môi trường ngoài.
Tham gia vào việc nhận biết tín hiệu và giao tiếp giữa các tế bào.
---
2. Tế bào chất:
Cấu tạo:
Là chất lỏng dạng keo chứa nước, ion, protein, lipid, đường, và các bào quan.
Chức năng:
Là nơi diễn ra các phản ứng sinh hóa quan trọng của tế bào.
Giúp vận chuyển chất trong tế bào.
---
3. Nhân tế bào:
Cấu tạo:
Bao gồm màng nhân, dịch nhân, hạch nhân và nhiễm sắc thể.
Chức năng:
Điều khiển hoạt động sống của tế bào.
Lưu trữ và truyền đạt thông tin di truyền (DNA).
Tổng hợp RNA và tham gia vào quá trình phân bào.
---
4. Ti thể:
Cấu tạo:
Có hai lớp màng: màng ngoài trơn và màng trong gấp khúc thành các mào.
Bên trong chứa enzyme và DNA riêng.
Chức năng:
Sản xuất năng lượng (ATP) thông qua quá trình hô hấp tế bào.
Cung cấp năng lượng cho các hoạt động sống.
---
5. Lưới nội chất:
Cấu tạo:
Một hệ thống màng liên kết, chia thành hai loại: lưới nội chất hạt (có ribosome) và lưới nội chất trơn.
Chức năng:
Lưới nội chất hạt: tổng hợp protein.
Lưới nội chất trơn: tổng hợp lipid, chuyển hóa carbohydrate và giải độc.
---
6. Ribosome:
Cấu tạo:
Gồm hai tiểu phần nhỏ, không có màng bao bọc, chủ yếu là RNA và protein.
Chức năng:
Tổng hợp protein từ mRNA.
---
7. Bộ máy Golgi:
Cấu tạo:
Hệ thống túi màng phẳng xếp chồng lên nhau.
Chức năng:
Chỉnh sửa, đóng gói và phân phối protein, lipid đến nơi cần thiết.
Tham gia tạo ra các túi tiết và màng tế bào.
---
8. Lysosome (chỉ có ở tế bào động vật):
Cấu tạo:
Túi nhỏ chứa enzyme thủy phân.
Chức năng:
Tiêu hóa các chất dư thừa hoặc các bào quan hư hỏng.
Phá hủy tế bào khi cần thiết (tự tiêu).
---
9. Không bào (chủ yếu ở tế bào thực vật):
Cấu tạo:
Khoang chứa lớn bao bọc bởi màng đơn (tonoplast).
Chức năng:
Dự trữ nước, chất dinh dưỡng, chất thải.
Duy trì áp suất thẩm thấu của tế bào.
---
10. Trung thể (chỉ có ở tế bào động vật):
Cấu tạo:
Gồm hai trung tử nằm vuông góc với nhau.
Chức năng:
Tham gia vào quá trình phân bào, giúp hình thành thoi vô sắc.
---
11. Thành tế bào (chỉ có ở tế bào thực vật):
Cấu tạo:
Gồm cellulose, hemicellulose, và pectin.
Chức năng:
Bảo vệ tế bào và giữ cho tế bào có hình dạng cố định.
Hỗ trợ cơ học cho cây.
---
Kết luận:
Mỗi thành phần trong tế bào đảm nhận một vai trò riêng, nhưng chúng phối hợp với nhau để đảm bảo tế bào thực hiện các chức năng sống.