Tại tỉnh Đắk Lắk, các nhà khảo cổ đã phát hiện và nghiên cứu nhiều di chỉ quan trọng từ hậu kỳ Đá mới, đặc biệt là di chỉ Thác Hai ở huyện Ea Súp. Di chỉ này được phát hiện vào đầu năm 2020 và đã trải qua ba đợt khai quật vào các năm 2021, 2022 và 2024.

Di chỉ Thác Hai:

Di chỉ Thác Hai là một phức hợp khảo cổ học quan trọng, bao gồm khu cư trú, khu mộ táng và công xưởng chế tác mũi khoan đá quy mô lớn. Tầng văn hóa tại đây dày khoảng 2 mét, cho thấy giai đoạn cư trú kéo dài khoảng 1.000 năm, từ khoảng 3.500 năm đến 2.000 năm trước Công nguyên.

Các phát hiện quan trọng:

• Mũi khoan đá: Hơn 1.000 mũi khoan đá các loại đã được thu thập, chứng tỏ kỹ thuật chế tác đá của cư dân Thác Hai đạt trình độ cao.

• Đồ gốm và đồ thủy tinh: Các hiện vật như bình, nồi, chum, vò, bát bồng và hạt chuỗi thủy tinh màu xanh đã được phát hiện, phản ánh đời sống vật chất phong phú của cư dân thời kỳ này.

• Mộ táng: 16 mộ táng được phát hiện với phong tục mai táng thống nhất, một số mộ chôn theo công cụ đá như rìu, đục, bàn mài, bàn đập vải vỏ cây; có mộ chôn theo đồ tùy táng là 42 hạt chuỗi thủy tinh màu xanh.

Những phát hiện này không chỉ cung cấp cái nhìn sâu sắc về đời sống và kỹ thuật chế tác của cư dân hậu kỳ Đá mới ở Đắk Lắk mà còn khẳng định vị trí quan trọng của khu vực Tây Nguyên trong lịch sử phát triển văn hóa của Việt Nam.