Để đỗ trạng nguyên trong hệ thống thi cử cổ truyền của Việt Nam, thí sinh phải vượt qua ba kỳ thi chính, đó là:
Thi Hương: Đây là kỳ thi đầu tiên, thường được tổ chức tại các tỉnh. Những thí sinh vượt qua kỳ thi Hương sẽ được chọn để tham gia kỳ thi tiếp theo, thi Hội.
Thi Hội: Đây là kỳ thi lớn, tổ chức tại kinh đô. Các thí sinh xuất sắc từ kỳ thi Hương sẽ được tham gia thi Hội. Những thí sinh đỗ kỳ thi này sẽ tiếp tục được xét tuyển vào kỳ thi cuối cùng.
Thi Đình: Đây là kỳ thi quan trọng nhất, chỉ có những thí sinh đã vượt qua kỳ thi Hội mới được tham gia. Kỳ thi này được tổ chức tại triều đình và chỉ có những người xuất sắc nhất, vượt qua tất cả các kỳ thi sẽ được phong danh trạng nguyên, tức là người đứng đầu trong kỳ thi, đạt danh hiệu cao nhất.
Quá trình thi cử này phản ánh hệ thống giáo dục cổ truyền của Việt Nam, với ba kỳ thi là bước đi quan trọng để đạt được danh hiệu trạng nguyên.