Thế kỷ XVI-XVII ở Đại Việt (nay là Việt Nam) chứng kiến nhiều chuyển biến quan trọng trong tư tưởng tôn giáo và tín ngưỡng. Dưới đây là những nét chính của sự chuyển biến này:

1. **Sự phát triển của các tôn giáo phương Tây**: Trong thế kỷ XVI, sự xuất hiện của các nhà truyền giáo Công giáo từ phương Tây đã mang đến một luồng tư tưởng mới. Các nhà truyền giáo như Alexandre de Rhodes đã góp phần vào việc truyền bá Kitô giáo, đồng thời tạo ra những thay đổi trong nhận thức về tôn giáo và đạo đức.

2. **Tinh thần dân tộc trong tôn giáo**: Các tôn giáo bản địa như Phật giáo và Đạo giáo tiếp tục phát triển. Đồng thời, nhiều người theo Phật giáo có xu hướng kết hợp các yếu tố dân tộc vào trong tín ngưỡng của họ, làm cho các nghi lễ và giáo lý trở nên phong phú hơn. Điều này tạo ra một sự hòa trộn văn hóa giữa tôn giáo truyền thống và các yếu tố mới.

3. **Sự hồi sinh của Đạo giáo và Phật giáo**: Vào thời điểm này, Đạo giáo và Phật giáo trở lại với sức sống mới, đặc biệt là sự hình thành của các phái phật giáo mới. Những nhân vật tôn giáo có ảnh hưởng lớn như Thiền sư và các môn phái Đạo giáo đã thu hút một lượng lớn tín đồ, tạo nên những phong trào tín ngưỡng mạnh mẽ.

4. **Sự tác động của triết học Nho giáo**: Nho giáo vẫn là hệ tư tưởng chủ đạo trong quản lý xã hội và chính trị. Trong bối cảnh này, những tư tưởng triết học Nho giáo được thể hiện qua các giá trị đạo đức, nhân nghĩa, và lòng trung thành với nhà nước. Điều này tạo ra một môi trường có sự giao thoa giữa tôn giáo và triết học.

5. **Tự do tôn giáo và sự xung đột**: Tuy nhiên, sự xuất hiện của các tôn giáo mới cũng dẫn đến những mâu thuẫn và xung đột giữa các tôn giáo khác nhau, đặc biệt là giữa Công giáo và các tôn giáo truyền thống. Điều này đã dẫn đến một số cuộc đàn áp các tín đồ Công giáo trong một số giai đoạn.

6. **Nội dung văn hóa tín ngưỡng phong phú**: Trong giai đoạn này, văn hóa tín ngưỡng cũng biến đổi mạnh mẽ với sự xuất hiện của nhiều lễ hội, phong tục tập quán, và tín ngưỡng dân gian. Người dân thường kết hợp nhiều yếu tố của các tôn giáo khác nhau trong đời sống hàng ngày để tìm kiếm sự an lành và hạnh phúc.

Tóm lại, thế kỷ XVI-XVII là thời kỳ đầy biến động và chuyển hóa trong tư tưởng tôn giáo tín ngưỡng ở Đại Việt, phản ánh sự giao thoa giữa các tôn giáo phương Tây và tín ngưỡng bản địa trong bối cảnh lịch sử và văn hóa đặc biệt của quốc gia này.