Vùng Đồng bằng sông Hồng có nhiều thế mạnh tự nhiên để phát triển ngành trồng cây lương thực, thực phẩm, cụ thể như sau:
1. Đất đai màu mỡ
Đồng bằng sông Hồng là vùng đất phù sa được bồi đắp qua hàng nghìn năm bởi hệ thống sông Hồng và các sông nhánh. Loại đất này rất giàu dinh dưỡng, có khả năng giữ nước tốt, thích hợp cho việc trồng nhiều loại cây lương thực và thực phẩm như lúa, ngô, khoai, rau củ, và hoa quả.
2. Nguồn nước phong phú
Vùng đồng bằng có hệ thống sông ngòi, kênh mương chằng chịt, cung cấp nguồn nước tưới tiêu dồi dào cho nông nghiệp. Điều này đặc biệt quan trọng trong mùa khô và đối với các cây trồng cần nước nhiều, như lúa. Mặt khác, các con sông cũng tạo ra môi trường phù hợp cho các loại thủy sản, góp phần bổ sung nguồn thực phẩm đa dạng.
3. Khí hậu ôn hòa
Khí hậu của Đồng bằng sông Hồng mang đặc trưng nhiệt đới gió mùa, với mùa đông lạnh và mùa hè nóng ẩm, thích hợp cho việc trồng lúa và các loại cây trồng khác. Sự phân hóa rõ rệt giữa mùa khô và mùa mưa cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc canh tác theo từng vụ, đặc biệt là lúa nước, ngô, đậu, rau củ và cây ăn quả.
4. Địa hình bằng phẳng
Đồng bằng sông Hồng có địa hình chủ yếu bằng phẳng, không bị ảnh hưởng bởi đồi núi hay vùng cao, điều này giúp cho việc canh tác nông nghiệp trở nên dễ dàng hơn, không cần quá nhiều công sức cải tạo đất. Diện tích đất canh tác rộng lớn, đặc biệt là đất lúa nước.
5. Vị trí giao thông thuận lợi
Vùng Đồng bằng sông Hồng nằm gần các trung tâm kinh tế lớn của cả nước, như Hà Nội, giúp cho việc tiêu thụ sản phẩm nông sản trở nên dễ dàng hơn. Cùng với hệ thống giao thông đường bộ, đường sắt và đường thủy phát triển, việc vận chuyển sản phẩm nông sản ra ngoài thị trường cũng thuận tiện, giảm chi phí và thời gian.
6. Hệ sinh thái đa dạng
Với các hệ sinh thái phong phú như đất ngập nước, đầm lầy, vùng ven biển, khu vực này có điều kiện thuận lợi để phát triển nhiều loại cây trồng và cây ăn quả. Hệ sinh thái này không chỉ tạo ra môi trường sống cho động vật, mà còn mang lại các sản phẩm nông nghiệp đa dạng, từ lương thực đến thực phẩm.
7. Năng suất cao nhờ công nghệ canh tác tiên tiến
Vùng Đồng bằng sông Hồng đã ứng dụng thành công nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật trong nông nghiệp, giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Các phương pháp canh tác như cấy lúa máy, sử dụng giống lúa chất lượng cao, ứng dụng kỹ thuật tưới tiết kiệm nước, hay thâm canh các loại cây trồng khác đã giúp tăng sản lượng và giảm thiểu rủi ro cho nông dân.