1. Có thể làm quay vật khi nào?
Một vật có thể quay quanh một trục cố định khi chịu tác dụng của một lực không đi qua trục quay.
Giải thích:
Lực không đi qua trục quay: Khi tác dụng lực vào một vật tại một điểm không nằm trên trục quay, lực đó sẽ tạo ra một momen lực làm cho vật quay quanh trục.
Trục quay cố định: Trục quay là một đường thẳng cố định mà vật quay quanh.
Ví dụ:
Khi ta mở cửa, lực tác dụng vào tay nắm cửa không đi qua bản lề (trục quay) nên làm cho cánh cửa quay.
Khi ta dùng cờ lê để vặn ốc, lực tác dụng vào cờ lê không đi qua tâm của ốc (trục quay) nên làm cho ốc quay.
2. Ứng dụng của tác dụng làm quay của lực trong đời sống
Tác dụng làm quay của lực được ứng dụng rất rộng rãi trong đời sống và sản xuất. Một số ví dụ điển hình:
Công cụ: Cờ lê, tua vít, búa, kéo,... đều sử dụng tác dụng làm quay của lực để thực hiện công việc.
Máy móc: Các bánh răng, đai truyền động, trục khuỷu,... trong máy móc hoạt động dựa trên nguyên tắc này.
Phương tiện giao thông: Bánh xe, vô lăng, cần số,... đều liên quan đến tác dụng làm quay.
Các thiết bị gia dụng: Quạt trần, máy xay sinh tố, máy giặt,... cũng sử dụng nguyên lý này.
3. Moment lực là gì?
Moment lực là đại lượng đặc trưng cho tác dụng làm quay của lực.
Công thức tính moment lực: M = F.d
Trong đó:
M: moment lực (N.m)
F: độ lớn của lực (N)
d: cánh tay đòn của lực (m) (khoảng cách từ trục quay đến giá của lực)
4. Mối liên hệ giữa moment lực, độ lớn của lực và cánh tay đòn
Moment lực tỉ lệ thuận với độ lớn của lực: Khi tăng độ lớn của lực tác dụng vào vật, moment lực cũng tăng lên và ngược lại.
Moment lực tỉ lệ thuận với cánh tay đòn: Khi tăng khoảng cách từ trục quay đến giá của lực (cánh tay đòn), moment lực cũng tăng lên và ngược lại.