Châu Phi có một hệ thống khí hậu đa dạng, nhưng nổi bật nhất là khí hậu khô nóng, được xem là khô nóng bậc nhất thế giới.Các đặc điểm chính:
1. Khí hậu nhiệt đới chiếm ưu thế
Châu Phi nằm chủ yếu giữa hai chí tuyến Bắc và Nam, nên chịu tác động mạnh từ khí hậu nhiệt đới. Hầu hết lục địa này nhận được lượng ánh sáng mặt trời cao quanh năm.
2. Các kiểu khí hậu chính
Khí hậu hoang mạc (Sahara, Kalahari): Khô cằn, nhiệt độ cực đoan, ban ngày nóng rực, ban đêm lạnh buốt.
Khí hậu xavan: Mùa khô và mùa mưa rõ rệt, chủ yếu ở phía Nam sa mạc Sahara.
Khí hậu xích đạo: Nóng ẩm quanh năm, mưa nhiều, tập trung ở khu vực Trung Phi.
Khí hậu Địa Trung Hải: Ở Bắc Phi và Nam Phi gần Địa Trung Hải, với mùa hè khô nóng, mùa đông mát mẻ.
3. Nhiệt độ cao quanh năm
Nhiệt độ trung bình từ 25°C đến 30°C. Một số nơi trong sa mạc Sahara nhiệt độ có thể vượt quá 50°C vào ban ngày.
4. Lượng mưa không đồng đều
Mưa nhiều: Tập trung ở khu vực xích đạo.
Mưa ít: Ở các vùng hoang mạc như Sahara hoặc Kalahari. Một số nơi có lượng mưa gần như bằng 0.
5. Hiện tượng khô hạn phổ biến
Phần lớn diện tích châu Phi là hoang mạc và bán hoang mạc, nơi khô hạn kéo dài hàng năm, ảnh hưởng đến đời sống và canh tác.
Tại sao châu Phi lại có khí hậu khô nóng bậc nhất thế giới?
1. Vị trí địa lý đặc biệt
Châu Phi nằm gần như đối xứng qua đường xích đạo, khiến ánh nắng mặt trời chiếu thẳng góc gần như quanh năm. Điều này làm tăng cường nhiệt độ trên toàn bộ lục địa.
2. Gió mậu dịch và hoàn lưu khí quyển
Gió mậu dịch khô từ hai bên chí tuyến thổi về xích đạo mang theo không khí nóng, làm tăng cường sự khô hạn, đặc biệt ở vùng sa mạc.
3. Tác động của các sa mạc lớn
Sa mạc Sahara: Sa mạc lớn nhất thế giới với diện tích hơn 9 triệu km², chiếm gần 1/3 diện tích châu Phi. Sự tồn tại của Sahara làm tăng thêm sự khô nóng cho lục địa.
Hoang mạc Kalahari: Góp phần mở rộng vùng khô hạn ở Nam Phi.
4. Ảnh hưởng của dòng biển lạnh
Dòng biển lạnh như Benguela ở Nam Phi và Canaries ở Tây Bắc làm giảm lượng hơi nước trong không khí, dẫn đến ít mưa hơn.
5. Sự hiện diện hạn chế của núi cao
Châu Phi ít có các dãy núi cao ngăn cản hoặc tạo mưa từ gió ẩm, do đó không khí khô từ sa mạc dễ dàng lan rộng.
6. Tác động của biến đổi khí hậu
Khí hậu khô nóng của châu Phi ngày càng gia tăng do hiệu ứng nhà kính, làm sa mạc hóa lan rộng và nhiệt độ tăng cao hơn.