Bài thơ "Gánh mẹ" của Trương Minh Nhật tập trung vào một luận điểm chính: Lòng biết ơn sâu sắc và nỗi day dứt của người con trước công lao to lớn, sự hy sinh cả cuộc đời của mẹ. Tuy nhiên, luận điểm này được triển khai qua một số khía cạnh nhỏ, có thể xem là các luận điểm phụ hoặc các ý triển khai:

Mẹ đã gánh cả cuộc đời vì con: Đây là ý chính xuyên suốt bài thơ, được thể hiện qua hình ảnh "gánh" lặp đi lặp lại.
Con muốn được chia sẻ gánh nặng với mẹ: Ý này thể hiện lòng biết ơn và mong muốn được báo đáp công ơn của mẹ.
Nỗi sợ hãi khi mẹ mất đi và sự hối hận muộn màng: Ý này nhấn mạnh sự trân trọng thời gian bên mẹ và nỗi lo lắng khi mẹ không còn.
Lí lẽ và nhận xét lí lẽ:

"Mẹ gánh cả cuộc đời vì con":
Lí lẽ: Hình ảnh "gánh" được sử dụng xuyên suốt bài thơ, từ "gánh con" đến "gánh cả cuộc đời". Đây là hình ảnh ẩn dụ, tượng trưng cho những khó khăn, vất vả, lo toan mà mẹ đã trải qua vì con.
Nhận xét: Lí lẽ này rất thuyết phục, bởi hình ảnh "gánh" rất gần gũi, quen thuộc với văn hóa Việt Nam, đặc biệt là trong cuộc sống nông thôn. Nó gợi lên hình ảnh người mẹ tần tảo, chịu thương chịu khó, gánh vác mọi việc để lo cho con cái.
"Con muốn được chia sẻ gánh nặng với mẹ":
Lí lẽ: Điệp từ "Cho con gánh" được lặp lại nhiều lần, thể hiện ước muốn được san sẻ gánh nặng với mẹ của người con.
Nhận xét: Đây là một lí lẽ hợp tình hợp lý, thể hiện lòng biết ơn và mong muốn được báo đáp công ơn sinh thành, dưỡng dục của người con. Nó cũng cho thấy sự trưởng thành trong nhận thức của người con.
"Nỗi sợ hãi khi mẹ mất đi và sự hối hận muộn màng":
Lí lẽ: Câu thơ "Sợ khi mẹ mất... muộn màng gánh ai?" thể hiện nỗi lo lắng, sợ hãi của người con khi nghĩ đến ngày mẹ không còn. Nó cũng gợi lên sự hối hận nếu như chưa kịp báo đáp công ơn của mẹ.
Nhận xét: Đây là một lí lẽ rất cảm động, chạm đến trái tim của người đọc. Nó thể hiện sự trân trọng thời gian bên mẹ và nỗi sợ mất mát người thân yêu.
Nghệ thuật đặc sắc:

Hình ảnh "gánh" được sử dụng xuyên suốt và lặp lại nhiều lần (điệp từ): Đây là hình ảnh trung tâm của bài thơ, mang tính biểu tượng cao, tượng trưng cho công lao, sự hy sinh của mẹ. Việc lặp lại hình ảnh này nhấn mạnh chủ đề của bài thơ.
Thể thơ lục bát biến thể: Bài thơ không hoàn toàn tuân theo thể lục bát truyền thống, có sự biến thể về số chữ trong câu, tạo sự linh hoạt và tự nhiên cho bài thơ.
Ngôn ngữ giản dị, gần gũi: Bài thơ sử dụng ngôn ngữ đời thường, dễ hiểu, gần gũi với người đọc, đặc biệt là với những người sống ở nông thôn.
Giọng điệu tâm tình, xúc động: Bài thơ được viết với giọng điệu tâm tình, thể hiện trực tiếp cảm xúc của người con, tạo sự đồng cảm với người đọc.
Sử dụng câu hỏi tu từ: Câu hỏi "Sợ khi mẹ mất... muộn màng gánh ai?" không nhằm mục đích hỏi, mà để nhấn mạnh nỗi lo lắng, day dứt của người con.