“Lương y như từ mẫu” đó chính là câu nói đầu tiên mà tôi được học khi được truyền nghề y. Tôi
là Phạm Bân _ một thái ý lệnh có tiếng trong kinh thành. Gia đình tôi nhiều đời làm nghề y, và dù
qua bao nhiêu thế hệ thì chúng tôi đề cao nhất chính là đạo đức của nghề y, và việc chữa bệnh cứu
người là trọng trách, nhiệm vụ của chúng tôi phải thực hiện khi theo nghề này.
Mặc dù ở địa vị cao sang, được hưởng nhiều vinh hoa phú quý, nhưng tôi vẫn nhớ nhiệm vụ của
mình. Vì thế, ngoài bổn phận phụng sự Trần Anh Tông hoàng đế, tôi còn mở thêm y viện tại nhà
đế khám chữa bệnh cho dân.
Tiền của trong nhà tôi phần lớn được dùng vào việc mua thuốc và thóc gạo để chữa bệnh cứu
người. Người đến y viện của tôi khá da dạng. Từ người giàu có đến người cơ khổ. Tôi không phân
biệt họ giàu hay nghèo, chỉ phân biệt nặng hay nhẹ để ưu tiên chữa trước, ưu tiên thuốc tốt.
Nhưng cũng vì vậy mà mọi người phải lưu lại nhiều ngày trong y quán. Không muốn mọi người
phải dầm sương dãi nắng bên ngoài nên tôi đã bỏ tiền xây dựng nơi ở cho mọi người, đó là những
khoản tiền thưởng khi tôi làm chức vụ thái y lệnh của mình.
Có nhiều người cơ hàn nghèo khó, tôi không chỉ giúp họ khám chữa bệnh mà tôi cắt thuốc miễn
phí cho họ.Tiếng đồn lan xa nên có rất nhiều người đến y quán của tôi chữa bệnh.
Rồi liền mấy năm đói kém, dịch bệnh nổi lên, bệnh nhân quá nhiều, những nhà dưỡng bệnh cũ
không đủ, tôi phải dựng thêm nhà cho những người bệnh tật đến ở.
Một hôm tôi đang nghỉ thì có một người đến gõ cửa, mời gấp. Tôi liền ra mời vào. Trông thấy toi
người đó bèn nói:
- Thưa đại nhân, vợ con bệnh quá nguy kịch, máu chảy như xối, mặt mày xanh lét.
Nghe vậy, tôi sửa soạn rồi theo người đó đi ngay. Đến trước cửa, thì gặp sứ giả do vua Trần Anh
Tông sai tới, nói rằng:
- Trong cung có bậc quý nhân bị sốt, Trần Anh Tông hoàng đế lệnh cho ngài đến khám.
Tôi thưa:
- Nhờ đại nhân tâu lại với Chúa thượng, bệnh đó không nguy gấp, có thể chữa sau. Nay mệnh sống
của người nhà người này chỉ trong khoảnh khắc. Tôi hãy cứu họ trước, lát sẽ đên vương phủ.
Quan Trung sứ tức giận nói:
- Phận làm tôi sao ông dám trái lệnh chúa thượng? Ông định cứu tính mạng người ta mà không
định cứu tính mạng mình chăng?
Tôi biết làm như vậy là khi quân phạm thượng, có thể sẽ rước họa vào thân. Nhưng tính mạng
người đàn bà kia kể như trứng đang ở dưới chân voi, tôi không thể suy tính thiệt hơn. Là thầy
thuốc tôi không thể bỏ mặc, thấy người sắp chết mà không cứu.
Tôi đành đáp:
- Bẩm đại nhân, tôi biết thế là đắc tội với Chúa thượng, nhưng cũng không biết làm thế nào. Nếu
người kia không được cứu sẽ chết trong khoảnh khắc, chẳng biết trông - vào đâu. Tính mệnh của
tiểu thần còn trông vào Chúa thượng, may ra thoát. Tội tôi xin chịu.
Nói rồi, tôi quả quyết đi cứu người đàn bà kia. Thật may, tôi đến vừa kịp.
Sau khi người đàn bà qua cơn nguy hiểm, tôi dặn dò người nhà cách chăm sóc, thuốc thang cho
người bệnh rồi lập tức tới vương phủ yết kiến.
Tôi quỳ lạy:
- Muôn tâu Chúa thượng, hạ thần có tội, xin Chúa thượng giáng tội. Nhưng hạ thần cũng vì bổn
phận của người thầy thuốc thương xót kẻ sắp chết vì bệnh tật nguy kịch mà đành làm trái lệnh
Chúa thượng, cúi xin Người anh minh khoan dung kẻ có tội như hạ thần đây. Được như thê thì hạ
thần vô cùng cảm kích và đội ơn sâu, mà mong báo đáp Chúa thượng suốt đời.
Hoàng đế Trần Anh Tông nghe xong, ngài mừng rỡ nói:
- Ngươi thật là bậc lương y chân chính, đã giỏi về nghề nghiệp, lại có lòng nhân đức, thương xót
đám con đỏ của ta, thật xứng với lòng ta mong mỏi.
Từ đó tôi hết lòng phụng sự cho Trần Anh Tông và mọi người.