1. Tìm hiểu bố cục văn bản
_ Theo trình tự miêu tả của văn bản, ta có thể chia Sông nước Cà Mau thành 3 phần chủ yếu như sau:
+ Phần 1: Từ đầu đến “màu xanh đơn điệu”: Đoạn văn thể hiện tình cảm của nhà văn Đoàn Giỏi với thiên nhiên Cà Mau.
+ Phần 2: Tiếp đến “khói sóng ban mai”: Miêu tả về những kênh rạch Cà Mau và sông Năm Căn.
+ Phần 3: Còn lại: Miêu tả khung cảnh của chợ nổi Năm Căn.
_ Văn bản được viết theo ngôi kể thứ nhất, là lời kể của nhà văn Đoàn Giỏi vì vậy mà những chi tiết được miêu tả mang tính chất chân thực, sống động,bởi đó đều là những cảnh vật, vẻ đẹp mà nhà văn đã tận mắt chứng kiến, quan sát cùng với mạch cảm xúc chân thực của chủ thể.

2. Trong phần 2 của văn bản ( từ đầu đến “một màu xanh đơn điệu”) tác giả Đoàn Giỏi tập trung thể hiện ấn tượng, cảm xúc của mình về thiên nhiên nơi sông nước Cà Mau. Trước khung cảnh rộng lớn, mênh mông mà tươi đẹp vùng sông nước Cà Mau, tác giả có cảm giác choáng ngợp, cảm xúc thăng hoa bởi tâm hồn yêu cái đẹp. Tác giả đã thể hiện ấn tượng của mình thông qua hệ thống các chi tiết miêu tả như sau:
+ Kênh rạch chằng chịt, bủa giăng chi chít
+ Cảm nhận về sự đơn điệu của màu xanh
+ Tiếng rì rào bất tận của rừng, của sóng
Tác giả Đoàn Giỏi đã vận dụng hết tất cả các giác quan trong việc phát hiện, miêu tả khung cảnh thiên nhiên của sông nước Cà Mau, đó không chỉ là cái nhìn thị giác mà còn bằng thính giác, tri giác và đón nhận cảnh vật bằng tâm hồn nhạy cảm, đầy tinh tế của mình.

3. Nhận xét về tên của các vùng đất, con kênh ở Cà Mau.
Trong văn bản, tác giả Đoàn Giỏi đã dành một dung lượng nhất định để nói về tên gọi cũng như cách đặt tên cho các địa danh ở vùng sông nước Cà Mau, qua cách đặt tên đó ta có thể cảm nhận được sự gần gũi, gắn bó của những địa danh đối với cuộc sống của con người nơi đây. Bởi tên gọi đều là những tên giản dị, gần gũi với thiên nhiên, cuộc sống và mang những đặc điểm của thiên nhiên Cà Mau.

4. Tìm những chi tiết tái hiện cái hùng vĩ,mênh mông của sông nước Cà Mau
_Trong phần hai của văn bản, tác giả đã miêu tả sự rộng lớn, mênh mông hùng vĩ của sông nước Cà Mau, thể hiện trực tiếp qua các chi tiết:
+ Nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác
+ Con sông rộng hơn ngàn thước
+ Cá bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng

5. Chợ nổi Năm Căn
Để miêu tả khung cảnh đông vui, nhộn nhịp của chợ nổi Năm Căn, nhà văn Đoàn Giỏi đã thể hiện thông qua những chi tiết vô cùng đặc sắc, tiêu biểu:
+ Chợ Năm Căn họp ngay trên sông, chỉ cần bơi thuyền gần vào nhay là có thể mua bán rất nhiều thứ hàng hóa, từ hoa quả, thực phẩm đến hàng tiêu dùng.
+ Là nơi hội tụ của nhiều người dân buôn nhiều mặt hàng như: vải, rượu…
+ Không khí nhộn nhịp, tấp nập trên không gian rộng lớn của khu chợ nổi.