Bài thơ kể lại câu chuyện Bác Hồ và anh đội viên trong một đêm Bác không ngủ trên đường ra chiến dịch ở lán nhỏ giữa rừng khuya. Bác đi đốt lửa, dém chăn, canh giấc ngủ cho bộ đội ngủ. Anh đội viên thức dậy, thấy thế, mời Bác đi ngủ, nhưng Bác vẫn thức. Đến lần thứ ba thức dậy, anh lại nằng nặc mời Bác đi ngủ vì trời sắp sáng rồi. Bác nói cho anh đội viên biết những trăn trở của mình. Anh hiểu được tình thương mênh mông của Bác nên đã vui sướng thức luôn cùng Bác

Câu chuyện được diễn biến trong một đêm lạnh,và được bắt đầu khi anh độiviên chợt thức giấc và thấy Bác đang còn thức. Bác vẫn thức để chăm lo cho giấc giủ của những người chiến sĩ,bác đốt lửa để giữ ấm cho họ. Anh đội viên chứng kiến vô cùng xúc động và cảm phục trước tình yêu thương của Bác dành cho các chiến sĩ. Hình tượng Bác trong bài thơ này đều được nhìn nhận qua con mắt còn đnag mơ mồ không rõ thực hay ảo của anh đội viên. Hình tượng của Bác hiện lên vừa cao vời vợi vĩ đại mà cũng hết sức gần gũi sưởi ấm lòng anh hơn ngọn lửa hồng. Đây là lần đầu tiên anh đội viên thức giấc. Anh dã thức dậy  sau một giấc ngủ dài,anh chợt nhìn thấy hình ảnh Bác vẫn còn ngồi đó vẫn trầm ngâm miệt mài suy nghĩ cho việc nước. Ngoài trời đã lạnh hơn rất nhiều nhưng bác vẫn không vào trong mà Bác vẫn ngồi đốt lửa cho các chiến sĩ bớt đi cái lạnh. Anh lặng lẽ đứng nhìn Bác lặng kẽ quan sát Bác từ nét mặt đến cử chỉ của Bác. Hình ảnh người cha già của dân tộc được hiện lên đầy xúc cảm khi Bác chăm sóc từng giấc ngủ của các chiến sĩ. Bác đi đắp lại chăn cho từng người từng người một rất ân cần  mà cũng rất dịu dàng như một người mẹ mà cũng như một người cha đang chăm sóc từng giấc ngủ cho những đứa con của mình. Anh đội viên cũng lại  thiếp đi vào trong giấc ngủ anh chỉ còn mơ màng thấy hình ảnh Bác cao lộng ấm áp ru anh chìn vào giấc  ngủ. Từ Bác tỏa ra một hơi thở một sự ấm áp đến kì lạ ấm hơn cả ngọn lửa hồng. Và lần thứ ba anh thức dậy anh giật mình khi Bác vẫn chưa ngủ.

Trong cuộc kháng chiến chống Pháp trường kì đầy gian khổ của dân tộc, đã rất nhiều đêm Bác Hồ thức trắng và bài thơ "Đêm nay Bác không ngủ" của nhà thơ Minh Huệ là câu chuyện chân thực nhất kể về một trong số những đêm không ngủ đó của Người. Vào một đêm khuya, trong lán nhỏ giữa rừng, khi mọi người đã say giấc, chợt tỉnh giữa trời đêm, mưa rừng lạnh buốt, anh đội viên thấy Bác không hề chợp mắt mà ngồi đốt lửa, đi dém chăn cẩn thận cho từng người, canh giấc ngủ cho bộ đội. Anh mời Bác đi ngủ nhưng Bác từ chối, ngồi đó trầm ngâm suy nghĩ. Lần thứ ba tỉnh giấc, anh hoảng hốt khi vẫn thấy Bác ngồi yên lặng, chòm râu im phăng phắc. Anh tha thiết, nằng nặc mời Bác đi nghỉ kẻo trời sắp sáng nhưng khi nghe Bác bày tỏ nỗi lòng: "Bác không ngủ được vì lo cho đoàn dân công đêm nay ngủ ngoài rừng mưa rét, không chăn không chiếu, vừa lạnh vừa ướt, chỉ mong cho trời sáng thật nhanh". Hiểu được nỗi niềm tâm sự, tình yêu thương mênh mông rộng lớn, ấm áp của người Cha già kính yêu, anh đội viên vô cùng cảm phục và thức luôn cùng Bác.